Σε αυτό το άρθρο θα περιγράψουμε μερικά βασικά θέματα σε σχέση με την παχύσαρκη γάτα και πως η παχυσαρκία της γάτας και τα πολύ συχνά προβλήματα στο ουροποιητικό σύστημα (όπως οι “δημοφιλείς ουρολιθιάσεις”) συνδέεται με τη διατροφή της!
Δεν είμαι ειδικός σε θέματα διατροφής της γάτας και όλα όσα περιγράφονται παρακάτω προέκυψαν από μελέτη κάποιων επιστημονικών αρθρών και μετά από συζήτηση με την διατροφολόγο Mr Grey Panther καθώς και 2 κτηνίατρους, ωστόσο ακόμη χρειάζεται πολύ έρευνα να γίνει ώστε να έχουμε μια πλήρη εικόνα. Τα παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά, για να πάρετε μια πρώτη ιδέα! Ταυτόχρονα είναι ίσως ένα εύλογο αντικείμενο προς επιβεβαίωση ή απόρριψη από τον κτηνίατρό σας ή κάποιον ειδικό σε θέματα διατροφής της γάτας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: ΟΔΗΓΟΣ - Σωστή διατροφή για γάτες
Πως προκύπτει η παχυσαρκία
Αρχικά ας εξηγήσουμε πως προκύπτει η παχυσαρκία! Η παχυσαρκία εν γένει προκύπτει όταν η πρόσληψη ενέργειας (θερμίδων) από την τροφή ξεπερνάει την ενέργεια που χρειάζεται να καταναλώσει η γάτα. Η ενέργεια που χρειάζεται η γάτα μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με διάφορους παράγοντες, όπως γενετικές προδιαθέσεις, ο τρόπος ζωής της (καθιστική ζωή ή όχι) αλλά και η διατροφή της.
Σε τούτο εδώ το άρθρο θα δούμε πως ο τρόπος διατροφής προκαλεί παχυσαρκία και πιο συγκεκριμένα θα δούμε το ρόλο που διαδραματίζει η συσταση της ξηρας και της υγρής τροφής που καταναλώνει η γάτα σας καθώς και η σχετική ποσότητα υγρής/ξηράς τροφής για την πρόκληση αυτής της θερμιδικής ανισορροπίας και τελικά της παχυσαρκίας!
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πως να κάνω δίαιτα στη γάτα μου
Βεβαιώς αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι ουσιώδη ρόλο στην αποφυγή ή όχι της παχυσαρκίας διαδραματίζει φυσικά και ο τρόπος ζωής της γάτας. Αν η γάτα σας είναι κινητική, παιχνιδιάρα, περίεργη αμέσως αυξάνει τις ενεργειακές ανάγκες της και έτσι απομακρύνεται η πιθανότητα παχυσαρκίας. Αν πάλι κάνει καθιστική ζωή και κινείται μεταξύ του κρεβατιού της και του μπολ της τροφής, η ενέργεια που χρειάζεται μειώνεται δραματικά και είναι πολύ πιθανό να προκληθεί παχυσαρκία. Γι’ αυτό και εσείς πρέπει να προκαλείτε τη γάτα σας να γυμνάζεται, να παιζει και να κινείται! Περισσότερα για την άσκηση της γάτας θα βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο:
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πόση άσκηση χρειάζεται η γάτα μου και πως να την προκαλέσω
Πως προκύπτουν προβλήματα στο ουροποιητικό & ουρολιθιάσεις
Οι βασικότεροι παράγοντες για τη δημιουργία προβλημάτων στο ουροποιητικό και τα συχνά προβλήματα ουρόλιθων που μαστίζουν πάρα πολλές γάτες είναι οι παρακάτω:
- Κακή ενυδάτωση της γάτας: Η γάτα είναι εξελιγμένη έτσι ώστε να παίρνει την περισσότερη ποσότητα νερού που χρειάζεται από τα θηράματά της (που έχουν 70% υγρασία στο σώμα τους). Η οικόσιτη γάτα που βασίζεται στην ξηρά τροφή για τη σίτισή της βασίζεται για την ενυδάτωση της στο φρέσκο νερό που βάζουμε στο μπολ της και όχι στην τροφή της (μια και η ξηρά τροφή έχει μόνο 10% υγρασία). Όπως φαίνεται πολύ συχνά οι γάτες που ακολουθούν αυτό το μοντέλο σίτισης συχνά αφυδατώνονται γιατί ακόμη και αν έχουν μπόλικο καθαρό νερό στο μπολ τους δεν είναι συνηθισμένες να πίνουν από αυτό όσο χρειάζονται για τη σωστή τους ενυδάτωση! Αυτό μοιάζει να είναι ο σημαντικότερος εκ των παραγόντων που προκαλούν ουρολιθιάσεις και τα άλλα προβλήματα στο ουροποιητικό σύστημα.
- Αυξημένη ποσότητα μετάλων μπορεί να προκαλέσει δημιουργία κρυστάλλων (λίθων): Αν η τροφή είναι πλούσια σε μαγνήσιο ή φώσφορο ευνοούνται οι κρύσταλλοι στρουβίτη. Αν η τροφή είναι πλούσια σε ασβέστιο ευνοούνται οι κρύσταλλοι οξαλικού ασβεστίου.
- Το pH: Το φυσιολογικό pH που εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία του ουροποιητικού είναι μεταξύ 6.3 και 6.6. Αν το pH είναι μεγαλύτερο από 6.6 ευνοείται η δημιουργία κρυστάλλων στρουβίτη. Αν είναι μικρότερο από 6.3 ευνοείται η δημιουργία κρυστάλλων οξαλικού ασβεστίου.
Επίσης υπάρχουν ενδείξεις ότι η αυξημένη ποσότητα πρωτεϊνης μπορεί να σχετίζεται με προβλήματα στο ουροποιητικό σύστημα. γιατί η αυξημένη πρωτεϊνη συσσωρεύεται στα νεφρά και μπορεί να προκαλέσει ζημιά στη λειτουργία τους. Ωστόσο δεν υπάρχουν έρευνες που να δείχνουν αιτιακή σχέση μεταξύ αυξημένης συγκεντρωσης πρωτεϊνης στην τροφή και των προβλημάτων των νεφρών.
Και αν με ρωτάτε μοιάζει πολύ πιθανό η αυξημένη πρωτεϊνη να μην έχει αιτιακή σχέση με τα προβλήματα του ουροποιητικού αν αναλογιστούμε ότι στη φύση η γάτα στη φύση τρώει θηράματα που εκτός από μπόλικη υγρασία εχουν και πολύ πρωτεϊνη ενώ ελάχιστο υδατάνθρακα (μισομεταβολισμένο στον πεπτικό τους σωλήνα). Ε οι γάτες στη φύση παρόλο που τρέφονται κατά βάση με πρωτεϊνη δεν παρουσιάζουν συχνά προβλήματα στο ουροποιητικό τους σύστημα.
Από όλους τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω η κακή ενυδάτωση μοιάζει στα μάτια μου – να είναι η πιο πιθανή αιτία των πάρα πολλών προβλημάτων στο ουροποιητικό σύστημα. Η γάτα στη φύση τρώει θηράματα χωρίς ρυθμισμένο pH, χωρίς ρυθμισμένη ποσότητα μετάλων ούτε περιορισμένη ποσότητα πρωτεϊνης. Η πιο ουσιώδη διαφορά της διατροφής της γάτας στο σπίτι σε σχέση με τη φύση είναι το ότι τρώει τροφές με ελάχιστη υγρασία (σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στη φύση).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: ΟΔΗΓΟΣ - Τι να κάνω όταν η γάτα δεν τρώει καθόλου
Διατροφή, παχυσαρκία και ουρολιθιάσεις
Αφού εξηγήσαμε πως προκαλούνται τόσο η παχυσαρκία όσο και τα προβλήματα στο ουροποιητικό ας δούμε πως η διατροφή σχετίζεται με αυτά τα δύο προβλήματα.
Θα ξεκινήσουμε υπενθυμίζοντας ότι η γάτα στη φύση τρέφεται με θηράματα που είναι πλούσια σε πρωτεϊνη (που υπάρχει κατά κόρον στο κρέας) και νερό, που ωστόσο περιέχουν στον γαστρεντερικό σωλήνα, και κάποιες μικρές ποσότητες σιτηρών, δημητριακών και λαχανικών (υπολείμματα τροφών που έχουν καταναλώσει, τα οποία περιέχουν λίγους μισοχωνεμένους υδατάνθρακες)! Από την άλλη οι οικόσιτες γάτες τρέφονται συνήθως με συνδυασμό υγρής τροφής και ξηράς τροφής που περιέχουν αυτά τα βασικα συστατικά (και πολλά άλλα φυσικά). Ας δούμε πως χρησιμοποιούνται τα παραπάνω βασικά συστατικά:
- Πρωτεϊνη: Η φυσιολογία και τα μεταβολικά μονοπάτια της γάτας είναι εξελιγμένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε η παραγωγή ενέργειάς για γάτα που ζει στη φύση να προκύπτει κυρίως από τον μεταβολισμό της πρωτεϊνης που λαμβάνει από τα θηράματά της (τελικο στάδιο του μεταβολισμού της είναι η μετατροπή της στο ενεργειακό νόμισμα, γλυκόζη). Πέρα από την ενέργεια η διάσπαση των ζωικών πρωτεϊνων προσφέρει στη γάτα τα απαραίτητα αμινοξέα που χρειάζεται για να φτιάξει τις πρωτεϊνες της. Αντίθετα οι φυτικές πρωτεϊνες που υπάρχουν σε δημητριακα (όπως καλαμπόκι) δεν περιεχουν τα κατάλληλα αμινοξέα που χρειάζεται η γάτα, οπότε η φυτικη πρωτεϊνη δεν ενδείκνυται για τη θρέψη της γάτας.
Μάλιστα αν η γάτα δεν είναι σωστά ενυδατωμένη τότε μια τροφή πλούσια σε πρωτεΪνη μπορεί να μπορεί να συμβάλει σε προβληματα στα νεφρά της γάτας
SUPER SOS
To βιβλίο του Τσίτσου “Τσίτσος, η γάτα που μιλούσε πολύ” κυκλοφόρησε και η 1η Έκδοση κοντεύει να εξαντληθεί
Ενισχύστε τον Τσίτσο και τις 150 Τσιτσόγατες παραγγέλνοντάς το από ΕΔΩ
- Νερό: Σε αυτό το σημείο ακριβώς μπαίνει ο παράγοντας “νερό” στο παιχνίδι. Αν η γάτα προσλαμβάνει αρκετή ποσότητα νερού εμποδίζει τη συσσώρευση στο ουροποιητικό εκείνων των παραγόντων (πρωτεϊνες και άλατα) που προκαλούν ουρολιθιάσεις και άλλα προβλήματα στο ουροποιητικό συστήμα και στα νεφρά και έτσι η γάτα παραμένει υγιής. Επαναλαμβάνουμε ότι στη φύση η γάτα προσλαμβάνει το απαιτούμενο νερό από τα θηράματά της (πλούσιο σε νερό το σώμα τους). Οι οικόσιτες γάτες αν τραφούν μόνο με ξηρά τροφή προσλαμβάνουν από αυτή ελάχιστο νερο (οι ξηρές τροφές εχουν υγρασία μονο 10%) πρέπει να καλύψουν την έλλειψη πίνοντας νερό. Επειδή όμως, όπως είπαμε, εκ φύσεως οι γάτες δεν έχουν συνηθίσει να πίνουν πολύ νερό (μια και όσο χρειάζονται στη φύση το παίρνουν κυρίως από τα θηράματά τους) πολύ συχνά πίνουν λιγότερο νερό από ό,τι χρειάζονται με αποτέλεσμα να συμβαίνει αφυδάτωση και στη συνέχεια να προκαλούνται ουρολιθιάσεις και τα υπόλοιπα προβλήματα στα νεφρά και το γενικότερο ουροποιητικό.
Γι’ αυτό προτείνουμε να δοκιμάσετε είναι μια υγρή τροφή πλούσια σε νερό (συνήθως έχουν περιπου 70 με 80% υγρασία) καθώς και τη χρησιμοποίηση συντριβανιού που ίσως τις προκαλέσει να πίνουν περισσότερο! Και το δεύτερο που μπορείτε να Να ειπωθεί εδώ ότι δεν είναι μόνο αυτοί οι παράγοντες στους οποίους οφείλονται τα προβλήματα στο ουροποιητικό σύστημα (άλλοι παράγοντες είναι η ακινήσια, οι γενετικές προδιαθέσεις κλπ).
- Υδατάνθρακες: Οι γάτες δεν είναι εξελιγμένες ώστε να πέπτουν καλά τον υδατάνθρακα διότι δεν έχουν αμυλάση στο στόμα τους και η πέψη τους ξεκινάει στο μικρού μήκους λεπτό έντερο όπου εκκρίνεται αμυλάση από το πάγκρεας. Σαν αποτέλεσμα η γάτα δυσκολεύεται να πέψει τον υδατάνθρακα και εμφανίζονται συμπτώματα δυσπεψίας (σε καθημερινή βάση, αν η τροφή της γάτας είναι πλούσια σε υδατάνθρακα) τα οποία στη συνέχεια φυσικά προκαλούν ατονία, νωθρότητα, χαμηλή ενέργεια, ληθαργικές τάσεις, ενώ ταυτόχρονα το πάγκρεας ζορίζεται προσπαθώντας να πέψει αυτούς τους υδατάνθρακες, καθιστώντας πιθανή την εμφάνιση παγκρεατίτιδας. Τα παραπάνω εμμέσως οδηγούν σε φαινόμενα παχυσαρκίας, η οποία στη συνέχεια μπορει να ευνοήσουν την εμφάνιση διαβήτη!
Έχοντας πει όλα τα παραπάνω μπορούμε να συμπεράνουμε με σχετική ασφάλεια ότι ξηρές τροφές πλούσιες σε δημητριακά/σιτηρά δεν είναι κατάλληλες για τη διατροφή της γάτας μια και ευνοούν την εμφάνιση παχυσαρκίας. Ταυτόχρονα δεν βοηθούν στην σωστή ενυδάτωση της γάτας ευνοώντας προβλήματα στο ουροποιητικό σύστημα.
Από την άλλη ξηρες τροφές πλουσιες σε ζωική πρωτεϊνη (με λιγοστά δημητριακά) αν και μεταβολίζονται ικανοποιητικά προσφέροντας την απαιτούμενη ενέργεια που χρειάζεται η γάτα μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στην λειτουργία του ουροποιητικού, γιατί δεν ενυδατώνουν σωστά τη γάτα και σε μια αφυδατωμένη γάτα η παρουσία μεγάλων ποσοτήτων πρωτεϊνης μπορεί να συμβάλει σε πρόβλημα στα νεφρά της.
Τέλος ξηρές τροφές πλούσιες σε μέταλα που δεν εξασφαλίζουν τη σωστή ενυδάτωση της γάτας ευνοούν φαινόμενα ουρολιθιάσεων!
Πότε η γάτα ανθίζει; Η θετική ανάδραση της ευζωίας
Συνειδητοποιούμε ότι όποια σύσταση και αν έχει μια ξηρά τροφή (μπόλικος υδατάνθρακας, ή μπόλικη πρωτεϊνη), λόγω της ελάχιστης υγρασίας της (10%) δεν είναι κατάλληλη για την σίτιση της γάτας!
Εδω έρχεται η υγρή τροφή να μας λύσει τα χέρια μια και εχοντας 70-80% υγρασια και περιπου 8-12% πρωτείνη και ~5% λίπος έχει ελάχιστους ως καθόλου υδατανθρακες. Αν μοιράσετε τις θερμίδες της διατροφής σας μεταξύ ξηράς και υγρής τροφής τότε η γάτα σας θα απολαύσει τα παρακάτω πλεονεκτήματα:
- Θα μειώσετε στο μισό και την ποσότητα των υδατανθράκων που θα προσλάβει η γάτα και δεν θα είναι τόσο δύσκολο γι’ αυτή να τους πέψει, αντιστρέφοντας όλα τα κακώς κείμενα της ξηράς τροφής, όπως δυσπεψία, ατονία, λήθαργος.
- Ταυτόχρονα η γατα σας είναι πιθανό να γίνει πιο κινητική, κάτι που ευνοεί την απώλεια περιττού βάρους ενώ ταυτόχρονα η κινητικοτητα προστατεύει και το ουροποιητικο απο ουρολιθιασεις.
- Ταυτόχρονα το ουροποιητικο προφυλάσσεται και με την αυξημενη ενυδατωση, λογω του μεγάλου ποσοστού (~80%) υγρασιας της υγρης τροφης (αραιώνοντας και μειώνοντας τη συγκέντρωση πρωτεϊνης στα νεφρά και μετάλλων που δημιουργούν ουρόλιθους). Και δεν σταματάει εδώ. Η σωστή (επαρκής) ενυδάτωση βελτιώνει την αποτοξίνωση του οργανισμού κάτι που εμμέσως ανεβάζει το μεταβολισμό της γάτας κάτι που επίσης βοηθάει στην αποβολή περιττού βάρους.
Σε αυτη την περιπτωση φαινεται ολα να λειτουργουν προς οφελος της γατας, με μια ευεργετικη αναδραση του ενος παραγοντα στον αλλον, προσφέροντας τα μέγιστα στην ευζωία της γάτας σας.
Η πρόταση του Τσίτσου
Η πρόταση του Τσίτσου (που πρεπει να συζητήσετε απαραιτήτως με τον κτηνίατρό σας για να την ακολουθήσετε ή να την απορρίψετε) για μια τυπικά υγιή γάτα είναι η επιλογή μιας ξηράς τροφής μέτριας σε πρωτεϊνη με χαμηλά άλατα και μέταλλα (φώσφορος, μαγνήσιο) και χαμηλά ή καθόλου δημητριακά (grain free τροφές) σε συνδυασμό με μια ποιοτική υγρή τροφή πλούσια σε υγρασία. Επίσης ο Τσίτσος προτείνει τουλάχιστον να μοιράσετε τις θερμίδες μεταξύ υγρής και ξηράς τροφής. Αυτό σημαίνει ότι η γάτα σας θα πρέπει να καταναλώνει τετραπλάσια υγρή τροφή από ξηρά διότι η ξηρά έχει τετραπλάσιες θερμίδες από την υγρή.
Προτείνεται επισης να συνδυαστεί αυτό με ένα συντριβάνι για ακόμη μεγαλύτερη ενυδάτωση της γάτας! Αυτός ο συνδυασμός μπορεί να είναι ευεργετικός διότι από τη μια εξασφαλίζει την υγεία της γάτας, την απαιτούμενη ενέργεια που χρειάζεται και δεν ευνοεί φαινόμενα παχυσαρκίας!
Στους συνδέσμους αμέσως παρακάτω διαβάστε τις προτάσεις του Τσίτσου για τις καλύτερες grain free ξηρές τροφές και τις καλύτερες υγρές τροφές για γάτες:
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο Τσίτσος προτείνει τις 3 καλύτερες υγρές τροφές για γάτες
Κλείνοντας να επαναλάβω ότι όσα αναφέρθηκαν παραπάνω είναι ενδεικτικές πληροφορίες για να έχετε μια πρώτη εικόνα, να πάρετε μια πρώτη, κατανοητή γεύση για το όλο θέμα και στη συνέχεια να συζητήσετε με τον κτηνίαρό σας ώστε να βρείτε την κατάλληλη τροφή για τη γάτα σας, έχοντας ικανοποιήσει ταυτόχρονα όλες σας τις απορίες!
Υπάρχει πιθανότητα ο κτηνίατρός σας να μην έχει εξειδικευμένες γνώσεις πάνω στο θέμα της διατροφής (πχ να μην γνωρίζει επακριβώς για τον μεταβολισμό της πρωτεϊνης, του υδατάνθρακα και των λιπών – κάτι που δεν είναι κατακριτέο) οπότε σε αυτή την περίπτωση ίσως πρέπει να απευθυνθείτε για το συγκεκριμένο θέμα είτε σε κάποιον άλλον κτηνίατρο είτε σε κάποιον διατροφολόγο πιθανώς, είτε να κάνετε όσο περισσότερη έρευνα μπορείτε εσείς.
Χρήσιμο Tip: Πως να υπολογίζετε κατά προσέγγιση την ποσότητα του υδατάνθρακα σε μια ξηρά τροφή
Σε σχεδόν συστηματικη βάση οι ξηρές τροφές ΔΕΝ αναφέρουν στη χημικη αναλυση ποσο υδαταναθρακα εχουν – κατι που θα ήταν πολύ χρησιμο για να ξέρουμε αν δίνουμε μια τροφή με πολύ ή λίγο υδατανθρακα (που όπως είπαμε ευνοει φαινόμενα παχυσαρκίας, διαβήτη και δυσανεξίας)!
Για να πάρουμε μια εικόνα για την ποσότητα του υδατάνθρακα αφαιρουμε απο το 100% τα υπολοιπα συστατικά (πρωτεϊνη, λιπη, υγρασια, ανοργανα/τεφρα, μέταλα)! Αυτό που μενει το ονομαζω “σκοτεινά συστάτικά” και η λογική λέει ότι είναι κατα βάση ‘υδατανθράκας’. Τσεκαροντας αρκετες τροφες βρήκα ότι οι πιο πολλες κινουνται στο 35% “σκοτεινα συστατικά”! Αν ειναι ακομη παράπανω ίσως έχετε επιλέξει μια τροφη με πολυ υδατανθρακα.