Από τη δεκαετία ακόμα του 1950 ο κανόνας υπολογισμού της ηλικίας σκύλων (για όσα χρόνια κι αν ζήσουν, τους αξίζει ένα ωραίο όνομα, όπως αυτά που γράφω στο άρθρο μου εδώ) σε ανθρώπινα χρόνια, είχε καθοριστεί στο απλουστευτικό «ένας “σκυλίσιος” χρόνος ισούται με επτά “ανθρώπινα”». Ωστόσο, παρά την ύπαρξη αυτής της φόρμουλας για τόσες δεκαετίες και παρά το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα πολλοί ιδιοκτήτες ζώων καταφεύγουν σ’ αυτή για να μετατρέψουν τα χρόνια σκύλου σε ανθρώπινα, οι σχετικές εκτιμήσεις είναι στην πραγματικότητα λίγο πιο περίπλοκες.
«Αυτός ο κανόνας των επτά ετών όντως περιβάλλεται από ιδιαίτερο κύρος» παραδέχεται ο Κέλι Κάσιντι, έφορος στο Μουσείο Τσαρλς Κόνορ του Πανεπιστημίου της Πολιτείας της Ουάσινγκτον και υπεύθυνος για την εκπόνηση διαφόρων μελετών σχετικά με τη μακροζωία των σκύλων.
Μία εξήγηση για το πώς προέκυψε αυτός ο κανόνας ίσως κρύβεται στο ότι η αναλογία 7 προς 1 πιθανώς να βασίζεται στο στατιστικό στοιχείο που ήθελε έναν άνθρωπο να ζει χοντρικά 70 χρόνια και ένα σκύλο περίπου 10. «Κατά τη γνώμη μου όλο αυτό ήταν ένα διαφημιστικό κόλπο» δήλωσε σε δημοσιογράφους ο Γουίλιαμ Φόρτνι, κτηνίατρος στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας, και πρόσθεσε: «Ήταν ένας τρόπος να αντιληφθεί με απλό τρόπο το κοινό τον ρυθμό με τον οποίο μεγαλώνει ένας σκύλος σε σχέση μ’ έναν άνθρωπο, και ιδιαίτερα την επίδραση του παράγοντα του χρόνου σε ζητήματα υγείας.
Αν θέλουμε βέβαια να δούμε τα θετικά, η φόρμουλα αυτή έδωσε όντως κίνητρο σε μία σημαντική μερίδα ιδιοκτητών σκύλων να μας φέρνουν τα ζωάκια τους για ένα τσεκ-απ τουλάχιστον μία φορά το χρόνο». Αυτή λοιπόν η φόρμουλα σε συνδυασμό με τις ενδείξεις που έχουμε για το πότε ο σκύλος γερνάει δίνουν μια άλλη διάσταση για την εικόνα που έχουμε για τα σκυλιά.
Κάπου εδώ πρέπει να πούμε ότι το ενδιαφέρον για όλα αυτά τα θέματα προκύπτει γιατί τα σκυλιά ζουν λίγα χρόνια, κάτι που είναι σχεδόν αβάσταχτος πόνος για τους χουμανιστικούς τους γονείς!
Πριν προχωρήσουμε όμως παρακάτω ας δούμε πως μπορεί να γίνει με ασφάλεια ο υπολογισμός της ηλικίας του σκύλου!
Σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις Αμερικανών επιστημόνων όμως, αυτή η στέρεα πεποίθηση (ακόμα και μεταξύ κτηνιάτρων) φαίνεται μάλλον να ανατρέπεται –ή τουλάχιστον να μην ανταποκρίνεται ακριβώς στην πραγματικότητα. Για να δούμε λοιπόν σε ποιο σημείο βρισκόμαστε σήμερα.
Πως πρέπει να γίνεται ο υπολογισμός για την ηλικία σκύλων σε ανθρώπινα χρόνια
Ο βασικός τρόπος προσδιορισμού της ηλικίας ενός σκύλου που έχει καθοριστεί από τον Αμερικανικό Κτηνιατρικό Σύλλογο ακολουθεί την παρακάτω διαβάθμιση:
- Δεκαπέντε χρόνια στη ζωή ενός ανθρώπου ισούνται με τον πρώτο χρόνο της ζωής ενός σκυλιού μέσου μεγέθους.
- Ο δεύτερος χρόνος στη ζωή ενός σκυλιού ισούται με περίπου εννιά έτη στη ζωή ενός ανθρώπου.
- Από κει και πέρα ένας ανθρώπινος χρόνος ισούνται με πέντε χρόνια της ζωής του τετράποδου.
Ζητήματα που ανακύπτουν κατά τον υπολογισμό της ηλικίας σκύλων σε ανθρώπινα χρόνια
Πώς όμως κατέληξαν οι επιστήμονες σε αυτόν τον τρόπο υπολογισμού της ηλικίας ενός σκύλου; Με δεδομένο ότι το ζήτημα είναι σαφώς πολυπαραγοντικό, καθίσταται κάπως δυσχερής η μετατροπή της ηλικίας των σκύλων σε ανθρώπινα χρόνια. Παρόλα αυτά ο Αμερικανικός Κτηνιατρικός Σύλλογος διευκρινίζει: «Είναι γνωστό ότι κατοικίδια όπως οι γάτες και οι σκύλοι θεωρούνται γενικά “μεγάλα” όταν φτάσουν την ηλικία των εφτά, όλοι όμως γνωρίζουμε ότι και μετά από αυτή την ηλικία έχουν ακόμα αρκετή ζωή μπροστά τους.
Οι πιο μεγαλόσωμες ράτσες συνήθως παρουσιάζουν χαμηλότερο προσδώκιμο ζωής σε σχέση με τις πιο μικρόσωμες, με αποτέλεσμα κάποια τετράποδα να λογίζονται “μεγάλα” ηλικιακά στην ηλικία των πέντε και των έξι. Η κατάταξή τους ως “μεγάλων” βασίζεται στο γεγονός ότι τα τετράποδα μεγαλώνουν με ταχύτερο ρυθμό σε σχέση με αυτόν των ανθρώπων, γεγονός που έδωσε το έναυσμα στους κτηνιάτρους να παρατηρήσουν περισσότερα προβλήματα που σχετίζονται με τη γήρανση στα συγκεκριμένα ζώα. Επομένως, παρά την κοινώς διαδεδομένη πεποίθηση, η ηλικία σκύλων σε ανθρώπινα χρόνια δεν ακολουθεί το μοτίβο “ένας ανθρώπινος χρόνος ίσον επτά χρόνια σκύλου”».
ΑΣ ΜΑΘΟΥΜΕ ΚΑΙ ΕΤΟΥΤΟ: Πόσα χρόνια ζουν τα σκυλιά, ημίαιμα και καθαρόαιμα
Ένα εξαιρετικό παράδειγμα αποτελεί ο Μολοσσός Δανίας. Το μέσο προσδώκιμο ζωής, σύμφωνα με τον Αμερικανικό Σύλλογο Μολοσσού Δανίας, προσδιορίζεται χοντρικά στα εφτά με δέκα έτη. Σύμφωνα με τα παραπάνω λοιπόν, ένας τετράχρονος Μολοσσός είναι ήδη το αντίστοιχο ενός τριανταπεντάχρονου ανθρώπου. Κατανοούμε επομένως ότι σε κάθε περίπτωση καλό είναι να έχουμε υπόψη ότι τέτοιες εκτιμήσεις είναι πάντα κατά προσέγγιση.
Αξίζει τέλος να τονιστεί ότι το Εθνικό Κέντρο Στατιστικών για την Υγεία στις Η.Π.Α. δεν τηρεί αρχείο για σκυλιά. Αντ’ αυτού τα στοιχεία που αφορούν την μακροζωία τους, πάνω στα οποία βασίζονται πολλές έρευνες, ανασύρονται συνήθως από τρεις άλλες πηγές: ασφαλιστικές κατοικίδιων ζώων, λέσχες εκτροφής και κτηνιατρικές κλινικές.
Γιατί τα πιο μικρόσωμα σκυλιά ζουν περισσότερο από τα πιο μεγαλόσωμα;
Σε προηγούμενα άρθρα είδαμε ποια σκυλια ζουν λιγότερο και ποια σκυλια ζουν περισσότερο και διαπιστώσαμε ότι κατά κόρον τα μεγαλόσωμα σκυλια ζουν λιγότερο απο τα μικρόσωμα. Γιατί συμβαίνει αυτό; Το συγκεκριμένο ερώτημα αποτελεί ένα από τα ζητήματα που απασχολούν εδώ και χρόνια τους ειδικούς, δυστυχώς όμως η επιστήμη δεν έχει ακόμα καταφέρει να δώσει μια πειστική εξήγηση για τη σχέση του σωματικού βάρους ενός σκύλου και της διάρκειας ζωής του. Παρόλο που γνωρίζουμε ότι σε γενικές γραμμές τα μεγάλα θηλαστικά (όπως οι ελέφαντες και οι φάλαινες) ζουν κατά τεκμήριο περισσότερο από τα πιο μικρόσωμα (για παράδειγμα, τα ποντίκια), το μοτίβο στα σκυλιά δείχνει να αντιστρέφεται. Γιατί λοιπόν τα μικρά σκυλάκια παρουσιάζουν πιο αυξημένο προσδώκιμο ζωής σε σύγκριση με τα πιο μεγάλα;
Η ερευνήτρια Κορνίλια Κράους, εξελικτική βιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν στη Γερμανία, τονίζει σε σχετική της συνέντευξη: «Τα μεγαλόσωμα σκυλιά γερνούν με ταχύ ρυθμό, καθώς η ζωή τους μοιάζει να εκτυλίσσεται σε γρήγορη κίνηση». Οι επιστήμονες κατέληξαν και σ’ ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον συμπέρασμα: για κάθε δύο κιλά σωματικού βάρους που κερδίζει ένας σκύλος, το προσδώκιμο επιβίωσής του πέφτει κατά ένα μήνα περίπου!
Η εξήγηση πίσω από το εύρημα αυτό παραμένει άγνωστη για την ώρα, παρά το γεγονός ότι η Κράους έχει προτείνει αρκετές πιθανές εξηγήσεις, συμπεριλαμβανομένης και αυτής που θέλει τα μεγαλόσωμα σκυλιά να πέφτουν ευκολότερα θύμα ασθενειών που οφείλονται στο γήρας αλλά και αυτής που συνδέει τη γρήγορη ανάπτυξη των πιο μεγαλόσωμων τετράποδων με την αυξημένη πιθανότητα για εμφάνιση ανώμαλης κυτταρικής ανάπτυξης και καρκίνου, ασθενειών που με τη σειρά τους έχουν συχνά ως αποτέλεσμα τον πρόωρο θάνατο.
SUPER SOS
To βιβλίο του Τσίτσου “Τσίτσος, η γάτα που μιλούσε πολύ” κυκλοφόρησε και η 1η Έκδοση κοντεύει να εξαντληθεί
Ενισχύστε τον Τσίτσο και τις 150 Τσιτσόγατες παραγγέλνοντάς το από ΕΔΩ
Σε κάθε περίπτωση, στα μελλοντικά σχέδια των επιστημόνων περιλαμβάνονται μελέτες που αναμένεται να ρίξουν περισσότερο φως στην κατανόηση της σχέσης μεταξύ σωματικής ανάπτυξης και θνησιμότητας.
Στο έδαφος αυτό της προσπάθειας για απάντηση θεμελιωδών ζητημάτων σχετικά με τα προσδώκιμα ζωής και τις αιτίες θανάτων των σκυλιών εμφανίστηκε και η γηριατρική ζώων, ένα ταχύτατα αναπτυσσόμενο επιστημονικό πεδίο, που αναζητεί τρόπους όχι μόνο παράτασης της ζωής των τετράποδων φίλων αλλά και εξασφάλισης βελτιωμένης ποιότητας ζωής για όσα χρόνια αυτά τελικά θα ζήσουν. Απώτερο στόχο της μελέτης της διαδικασίας γήρανσης στους σκύλους με βάση τους κανόνες της Γηροεπιστήμης αποτελεί «η επιβράδυνση της γήρανσης και η επίτευξη της υγιούς μακροζωίας».
Τα νέα δεδομένα και η μελέτη του 2019 για το «επιγενετικό ρολόι»
Αποτέλεσμα μίας πρόσφατης μελέτης που διεξήχθη το 2019 από επιστήμονες στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Σαν Ντιέγκο στην Καλιφόρνια ήταν μία καινούρια μέθοδος υπολογισμού της ηλικίας των σκύλων σε ανθρώπινα χρόνια. Βάση της αποτέλεσαν οι μεταβολές που έλαβαν χώρα στο DNA ανθρώπων και σκύλων κατά την πάροδο των αιώνων.
Και στα δύο είδη, μέσω της διαδικασίας της γήρανσης, προστίθενται στα μόρια του DNA μεθυλομάδες, με αποτέλεσμα την τροποποίηση της δράσης του DNA χωρίς όμως τη μεταβολή του ίδιου του DNA. Επομένως η μεθυλίωση του DNA αποτελεί πλέον ένα πολύτιμο εργαλείο για τους επιστήμονες για τη μελέτη της γήρανσης μέσω του λεγόμενου «επιγενετικού ρολογιού», το οποίο προβάλλει ως ένας αξιόπιστος δείκτης της βιολογικής ηλικίας ενός ανθρώπου ή ζώου.
ΜΙΑ ΚΑΙ ΠΙΑΣΑΜΕ ΤΑ ΜΑΚΑΒΡΙΑ: Τι νιωθουν τα σκυλια οταν πεθαινουν
Η ερευνητική ομάδα διεξήγαγε ανάλυση ακολουθιών DNA σε 104 Λαμπραντόρ Ριτρίβερ, καλύπτοντας ένα ηλικιακό εύρος 16 ετών, σε μια προσπάθεια ανάδειξης των διαφορών μεταξύ των επιγενετικών ρολογιών σκύλων και ανθρώπων. Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά και οδήγησαν στην ανάπτυξη ενός περίπλοκου λογάριθμου: 16 x log ηλικίας σκύλου + 31, που σε πιο απλά… ελληνικά διαβάζεται ως εξής: η ανθρώπινη ηλικία του σκύλου ισούται με τον λογάριθμο της ηλικίας του σκύλου πολλαπλασιασμένο επί 16, με την πρόθεση στο τελικό γινόμενο του αριθμού 31.
Μία σχετική κριτική που μπορεί να διατυπωθεί στην έρευνα είναι βέβαια η συμμετοχή σε αυτή μόνο μίας ράτσας σκύλων, γεγονός το οποίο προφανώς περιορίζει κάπως το εύρος εφαρμογής του λογαρίθμου, καθώς τα εξαγόμενα αποτελέσματα ενδέχεται να μην είναι και τόσο ακριβή για το δικό σας σκυλί. Σε κάθε περίπτωση όμως όλοι οι σκύλοι, ανεξαρτήτως ράτσας, εμφανίζουν ομοιότητες στην αναπτυξιακή τους πορεία, και το μοτίβο αυτό περιγράφεται με ικανοποιητική ακρίβεια από τη φόρμουλα που μόλις περιγράψαμε και η οποία βασίζεται σε σοβαρά επιστημονικά, γεγονός που την καθιστά απείρως πιο αξιόπιστη από την ξεπερασμένη αναλογία 7 προς 1.
Μία συνοπτική παρουσίαση των παραπάνω συμπερασμάτων - Πως να μετατρέψουμε τελικά τα χρόνια σκύλου σε ανθρώπινα;
- Η διαδεδομένη πεποίθηση ότι τα χρόνια ενός σκύλου σε ανθρώπινα ακολουθούν το μοτίβο 1 προς 7 (αν και συνεχίζει να αποτελεί έναν σχετικά εύχρηστο και απλό τρόπο υπολογισμού) στερείται επιστημονικής βάσης.
- Αν και η διαδικασία γήρανσης για τις περισσότερες ράτσες σκύλων είναι παρόμοια μέχρι περίπου την ηλικία των έξι, είναι γενικά αποδεκτό ότι από το όριο αυτό και μετά οι μεγαλόσωμοι σκύλοι γερνούν ταχύτερα σε σχέση με τις πιο μικρόσωμες ράτσες.
- Μελετώντας το DNA μίας ράτσας σκύλων και συγκρίνοντας τα ευρήματα με τον τρόπο που γερνάει το ανθρώπινο DNA, επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια κατέληξαν σε έναν περίπλοκο λογάριθμο που καθιστά πλέον δυνατή πιο ακριβή απάντηση στο ερώτημα «ποια είναι η ηλικία του σκύλου μου σε ανθρώπινα χρόνια;»
