Η γάτα στην Αρχαία Αίγυπτο

Αν σε ένα μέρος του κόσμου η γάτα λατρεύτηκε όπως πραγματικά της αξίζει αυτό ήταν η Αρχαία Αίγυπτος. 

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι λάτρευαν ούτως ή άλλως διάφορα ζώα για διαφορετικούς λόγους το καθένα. Για παράδειγμα τα σκυλιά εκτιμήθηκαν για την ικανότητά τους να προστατεύουν και να κυνηγούν, αλλά οι γάτες θεωρήθηκαν πολύ σωστά οι πιο ξεχωριστές. Οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι οι γάτες ήταν μαγικά πλάσματα, ικανά να φέρουν καλή τύχη στους ανθρώπους με τους οποίους ζούσαν μαζί.

Τις πιο πολλές από τις πληροφορίες για την σχέση λατρείας μεταξύ ανθρώπου και γάτας τις έχουμε από τον Έλληνα Ιστορικό Ηρόδοτο!

Που οφείλεται η λατρεία της γάτας στην Αρχαία Αίγυπτο;

Α. Οι γάτες προστάτευαν από επικίνδυνα πλάσματα

Φανταστείτε να ζείτε σε μια εποχή και σε ένα μέρος  όπου κάθε σπίτι είναι γεμάτο από επικίνδυνα πλάσματα. Σε κάθε γωνιά παραμονεύει μια διαφορετική απειλή.   γεμίζει με μικρά, επικίνδυνα θηρία. Κάποια απειλή παραμονεύει σε κάθε γωνία: αστρίτες (δηλητηριώδη φίδια)  που κρύβονται σε πήλινα βάζα, αρουραίοι που καταστρέφουν τα αποθέματα σιτηρών, δηλητηριώδεις σκορπιοί που σέρνονται κάτω από τα χαλιά. Μόνο ένα πλάσμα μπορούσε να σώσει τους Αρχαίους Αιγύπτιους: η γάτα.

Β. Οι γάτες κουβαλούσαν την ουσία της Θεάς Μπαστέτ

Το ένα φέρνει το άλλο και αυτή η πρακτική χρησιμότητα των γατών από τη μια της θεοποίησε και από την άλλη αυτή η θεοποίηση έκανε τους Αιγύπτιους να πιστεύουν ότι οι γάτες κρύβουν μέσα τους κάτι το θεϊκό, κάτι από την ενέργεια και την ουσία της Θεας Μπαστέτ (ένα όνομα που πρέπει το δίχως άλλο να συμπεριληφθεί στο άρθρο μου “Ονόματα για γάτες“). Η Μπαστέτ εντωμεταξύ – όσο οι γάτες εξημερωνόταν – μεταμορφώθηκε στη συνείδηση των Αιγύπτιων σε μια όχι τοσο τρομακτική θεά, αλλά μια μορφή πιο γλυκιά, όντας η θεά της γονιμότητας, της αγάπης και της οικογένειας.

Αιγυπτιακή Mau

9 Πράγματα που δεν ξέρατε για τη Γάτα στην Αρχαία Αίγυπτο

Ας δούμε όμως μερικά ενδιαφέροντα πράγματα για το την σχέση των αρχαίων Αιγυπτίων με τη γάτα: 

1. Οι Αιγύπτιοι τιμούσαν τις γάτες όσο ήταν εν ζωή και της μουμιοποιούσαν αφού πέθαιναν

Για να τιμήσουν αυτά τα πολύτιμα αιλουροειδή, οι εύπορες οικογένειες της Αιγύπτου τα έντυναν με πλούσια κοσμήματα και τους έδιναν εκλεκτές λιχουδιές, για να τα καλοπιάσουν. Μάλιστα όπως έκαναν και με τους ανθρώπους οι Αιγύπτιοι μουμιοποιούσαν τις γάτες, όταν αυτές πέθαιναν. 

Οι ερευνητές έχουν βρει χιλιάδες μουμιοποιημένες γάτες και πιστεύουν ότι αυτές πωλούνταν  σε προσκυνητές που πήγαιναν στο ναό της θεάς Μπαστέτ και έδιναν πίσω στη θεά λίγο από την ενέργειά της

2. Θεές Γάτες της Αιγύπτου

Σύμφωνα με την αιγυπτιακή μυθολογία, οι θεοί και οι θεές είχαν τη δύναμη να μεταμορφωθούν σε διαφορετικά ζώα. Μόνο μια θεότητα, η περίφημη Μπαστέτ (ή και Μπαστ), είχε τη δύναμη να παίρνει τη μορφή της γάτας. Η Μπαστέτ (που απεικονιζόταν με κεφάλι γάτας) ήταν η τρομερή προστάτιδα τους σπιτιού και κυρίως των παιδιών κάτι που φυσικά είχε σχέση με το ότι οι γάτες είχαν μεγάλη ικανότητα να σκοτώνουν φίδια, σκορπιούς και άλλα δηλητηριώδη πλάσματα. . Η Μπαστέτ επίσης ονομαζόταν και “Το μάτι του Ρα”, του θεού Ήλιου, που πίστευαν ότι ήταν ισχυρή προστάτιδα της Αιγύπτου και επιτηρούσε και φρουρούσε τη χώρα από τυχών εισβολές.  

Πριν την Μπαστέτ η θεα Μαφντέτ λατρευόταν ως η “Θεά Γάτα της Αιγύπτου”! Αναπαριστόταν με ποικιλιά μορφών που όλες είχαν σχέση με αιλουροειδή. Έτσι έχουμε αναπαραστάσεις της ως  γυναίκα με κεφάλι λιονταριού, ως τσιτάχ αλλά και ως τυπική οικιακή γάτα και μερικές φορές ως γάτα με κεφάλι γυναίκας. Για παρόμοιους λόγους με την Μπαστέτ η Μαφντετ λατρεύτηκε ως προστάτιδα του σπιτιού (μια και η γάτα σκότωνε αυτά τα επικίνδυνα μικροσκοπικά πλάσματα που έκανα τα σπιτια επικίνδυνα μέρη)!

3. Οι Αιγύπτιοι ξύριζαν τα φρύδια τους όταν πέθαινε η γάτα τους

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (αν και αυτό δεν είναι απόλυτα επιβεβαιωμένο) οι Αιγύπτιοι, ως ένδειξη πένθους για το χαμό μιας αγαπημένης γάτας, ξύριζαν τα φρύδια τους και θρηνούσαν έως ότου αυτά ξαναμεγαλώσουν (το λες και ψυχαναγκασμό).

4. Η γάτα και η τέχνη στην αρχαία Αίγυπτο

Όσο για την τέχνη της αρχαίας Αιγύπτου, αυτή είναι γεμάτη  αγάλματα και πίνακες με πρωταγωνιστές τις γάτες. Οι γάτες εμφανίζονται συχνά σε αρχαίες αιγυπτιακές τοιχογραφίες και ιερά αντικείμενα, όπως το χάλκινο ειδώλιο μιας γάτας που θηλάζει τέσσερα γατάκια (βλέπε φώτο αμέσως παρακάτω):

H Γάτα στην αρχαία αίγυπτο

5. Αν κάποιος σκότωνε μια γάτα τιμωρούνταν αυστηρά μέχρι και με θάνατο

Ο σεβασμός και η λατρεία για τις γάτες ήταν τόσο έντονα που οι κυρώσεις για τραυματισμό ή θανάτωση μιας γάτας, ακόμη και κατά λάθος, ήταν πολύ αυστηρές. Μάλιστα δεν ήταν λίγες οι φορές που αν κάποιος σκότωνε μια γάτα οδηγούνταν σε λιντσάρισμα μέχρι θανάτου από το εξοργισμένο πλήθος. 

Άλλωστε οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι έτσι θα εξασφάλιζαν  την εύνοια της θεάς Μπαστέτ στην μεταθανάτια ζωή τους , στην οποία όλοι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν.

6. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έδιναν στα παιδιά τους ονόματα εμπνευσμένα από τη γάτα

Η αρχαία αιγυπτιακή λέξη για τη “γάτα” γραφόταν με τα γράμματα “MW”  και προφερόταν “μιου” ή “μάου” και πολλοί Αιγύπτιοι έδιναν στα παιδιά τους (κυρίως στα κορίτσια) ονόματα εμπνευσμένα από αυτό το “μιου”, δηλαδή ονόματα όπως “Μιτ” ή “Μιουτ”!

7. Το Μ στις γάτες tabby προέρχεται από το Mo, το όνομα της γάτας στα αρχαία αιγυπτιακά

Οι θρύλοι συνεχίζονται και όπως οι χριστιανοί πιστεύουν ότι το περίφημο Μ στο μέτωπο των γατών tabby προήλθε από το όνομα της Παναγιάς (Μαρία) έτσι και οι Αιγύπτιοι θεωρούν οτι προήλθε από το όνομα της γάτας, το ‘Μαου”!

8. Οι Πέρσες εκμεταλλεύτηκαν την λατρεία των Αιγυπτίων στις γάτες για να τους νικήσουν

Όταν ο περσικός στρατός του Βασιλιά Καμβύση του Δεύτερου εισέβαλλε στην Αίγυπτο, ο Καμβύσης σκαρφίστηκε μια πονηρία: Έβαλε τους στρατιώτες του να σχεδιάσουν γάτες στις ασπίδες τους.

Ο θρύλος λέει ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι δίστασαν να επιτεθούν γιατί θεώρησαν ότι επιτίθονταν σε γάτες! Μην ξεχνάτε άλλωστε τις τρομερές ποινές που προβλεπόταν για την επίθεση σε γάτες! Με αυτό τον τρόπο οι Πέρσες κατατρόπωσαν τους Αιγύπτιους!

9. Υπάρχουν 5 αιγυπτιακές φυλές γάτας

Αν και δεν συνδέεται άμεσα με την Αρχαία Αίγυπτο, θα κλείσουμε αυτό το αφιέρωμα με την πληροφορία ότι υπάρχουν τουλάχιστον 5 φυλές γάτα με αιγυπτιακή καταγωγή:

  • Αιγυπτιακή Μάου
  • Αβησσυνίας
  • Όσικατ
  • Σιράζι
  • Τσόσι (διασταύρωση οικιακής γάτας με αγριόγατα).
Γάτα Αβησσυνίας

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: H γάτα Σφιγξ ΔΕΝ έχει καμία σχέση με την Αίγυπτο (προήλθε από τον Κανάδα).

Και αφού ολοκληρώσαμε την αναφορά μας στην σχέση της Αρχαίας Αιγύπτου με τη Γάτα, ας πάμε στην αμέσως κοντινότερη εποχή όπου η γάτα και πάλι άκμασε.. στην εποχή της Αρχαίας Ελλάδας. Διαβάστε το αναλυτικό μου άρθρο ακριβώς ΕΔΩ.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *