…γράφει η Μαρκέλλα Βαβάκα
Η χρόνια νεφρική νόσος (ΧΝΝ) είναι μια ασθένεια η οποία εμφανίζεται συχνά στις γάτες . Ωστόσο, με την σημαντική αλλαγή προσέγγισης στην διαχείριση της νόσου τα τελευταία 20 χρόνια, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη διατροφή, όχι μόνο δεν καταδικάζεται η γάτα σε «θανατική ποινή», αλλά της επιτρέπεται να έχει μια καλή ποιότητα ζωής και βεβαίως δίνεται η δυνατότητα σε πολλές γάτες να ζουν αρκετά χρόνια μετά τη διάγνωση. Αυτό το άρθρο θα εστιάσει στην διατροφική παρέμβαση, η οποία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για τη διατήρηση της υγείας και της ποιότητας ζωής για γάτες με χρόνια νεφρική νόσο (ΧΝΝ).
Τι πρέπει να προσέξουμε στην διατροφή για γάτες με χρόνια νεφρική νόσο;
1. Πρωτεϊνη
Μεταξύ των διατροφικών συστάσεων, η πιο αμφιλεγόμενη είναι αυτή για την πρωτεΐνη. Ιστορικά, οι κτηνίατροι διδάσκονταν να μειώνουν την πρωτεΐνη στις γάτες με ΧΝΝ, ωστόσο αυτή η τακτική άλλαξε τα τελευταία χρόνια.
Φυσικά οι γάτες είναι υποχρεωτικά σαρκοφάγα ζώα. Είναι φτιαγμένες έτσι ώστε να τρώνε ζωική πρωτεΐνη, λίπος και καθόλου υδατάνθρακες και δεν μπορούν να επιβιώσουν χωρίς την πρόσληψη επαρκούς πρωτεΐνης. Η ανεπαρκής κατανάλωσή της, έχει καταστροφικές συνέπειες για τις γάτες, καθώς το σώμα τους αναγκάζεται να χρησιμοποιεί την πρωτεΐνη που έχει στον μυϊκό ιστό του.
Αρκετές πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι οι γάτες που χάνουν μυϊκό ιστό με αυτό τον τρόπο, πεθαίνουν νωρίτερα, αποκτούν όλο και πιο σοβαρές ασθένειες και έχουν χαμηλότερη ποιότητα ζωής. Να επισημάνουμε εδώ, ότι ποτέ δεν έχουν δημοσιευθεί μελέτες που να υποδεικνύουν ότι μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη είναι αιτία νεφρικής νόσου.
Αντιθέτως, μία πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι οι γάτες χρειάζονται 40-45% (DMB- επί ξηρού βάση) πρωτεϊνών τουλάχιστον, για να διατηρήσουν τη καλή κατάσταση του σώματός τους.
Μία άλλη μελέτη μάλιστα, έδειξε ότι οι γάτες άνω των 12 ετών, ακριβώς τη στιγμή που τα νεφρά τους μπορεί να υπολειτουργούν, γίνονται λιγότερο αποτελεσματικές στο μεταβολισμό του λίπους και της πρωτεΐνης. Η συγκεκριμένη μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα, ότι οι γάτες άνω των 12 ετών μπορεί να χρειάζονται 25% περισσότερες θερμίδες και πρωτεΐνη για να διατηρήσουν το σώμα τους σε καλή κατάσταση.
2. Κλινικές τροφές
Οι κλινικές τροφές για γάτες με ΧΝΝ είναι αυτές που κατά κανόνα προτείνουν οι κτηνίατροι, αφού διαγνωστεί μια γάτα με ΧΝΝ. Να επισημάνουμε ότι το ποσοστό πρωτεΐνης των κλινικών τροφών στο εμπόριο για γάτες με νεφρική νόσο, κυμαίνεται περίπου στο 24-35% (επί ξηρού βάση). Όπως παρατηρούμε, ενα από τα προβλήματα αυτών των τροφών είναι η μειωμένη πρωτεΐνη, παρόλο που έχουν αποδειχθεί ευεργετική για την γάτα.
Οι τροφές αυτές περιέχουν συστατικά όπως δημητριακά και αυξημένους υδατάνθρακες, τα οποία δεν είναι εύπεπτα ούτε εύγευστα, ενώ αντενδείκνυνται για το πεπτικό σύστημα της γάτας. Θα πρέπει όμως να τονίσουμε, ότι αναλόγως με το στάδιο της νεφρικής νόσου, μπορεί να δικαιολογηθεί ο ΜΈΤΡΙΟΣ περιορισμός της πρωτεΐνης στην διατροφή.
ΜΗΝ ΤΟ ΧΑΣΕΤΕ:
Ο Τσίτσος προτείνει τις καλύτερες υγρές τροφές για γάτες
Εάν δηλαδή η γάτα παρουσιάζει κλινικά σημάδια νόσου, όπως ναυτία, εμετό και λήθαργο, τότε μπορεί ο περιορισμός πρωτεΐνης να είναι αναγκαίος. Αξίζει να σημειώσουμε ότι βασική προτεραιότητά είναι να διατηρήσουμε την όρεξή της γάτας μας για φαγητό, όχι το να επιμένουμε σε μια ειδική τροφή την οποία αρνείται να φάει. Στην περίπτωση που η γάτα μας με ΧΝΝ δεν σιτίζεται επαρκώς, επιβάλλεται να συζητήσουμε με τον κτηνίατρο μας για επανεξέταση και ίσως χορήγηση φαρμάκων τα οποία ανοίγουν την όρεξη, όπως η Μιρταζαπινη (Remeron), και φάρμακα που μειώνουν την ναυτία, όπως η Cerenia.
Ένα πολύ πιθανό ενδεχόμενο, είναι να χρειαστεί να ταΐζουμε τη γάτα μας με σύριγγα έως ότου ξεπεράσει την κρίση. Ή ακόμη και σε σοβαρότερες περιπτώσεις, η τοποθέτηση σωλήνα σίτισης να κριθεί αναγκαία. Οι γάτες με ΧΝΝ παθαίνουν κρίσεις ανορεξίας ανα τακτά χρονικά διαστήματα.
Είναι σημαντικό να υπάρχει σωστή συνεργασία με τον κτηνίατρό μας, ώστε να γίνει η σωστή θεραπεία και ταυτόχρονα να σιτίζεται η γάτα μας ικανοποιητικά ώστε να ξεπεραστούν αυτές οι κρίσεις με όσο το δυνατόν πιο ανώδυνο τρόπο. Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας, ότι μεγαλύτερος εχθρός για μια γάτα με ΧΝΝ, είναι η ανεπαρκής σίτιση.
3. Φώσφορος
Αυτό που ξέρουμε σίγουρα είναι ότι ο περιορισμός του διατροφικού φωσφόρου ανεξαρτήτως από άλλους διατροφικούς παράγοντες, καθυστερεί την εξέλιξη της χρονιάς νεφρικής νόσου, και η υψηλή περιεκτικότητα επιταχύνει την εξέλιξη της ΧΝΝ. Έτσι για να το αντιμετωπίσουμε, προσπαθούμε να περιορίσουμε τον φώσφορο. Όταν ψάχνουμε για τροφή πρώτα πρέπει να βρείτε τις διατροφικές πληροφορίες των τροφίμων στην ετικέτα της τροφής. Όμως η τιμή του φωσφόρου δεν δίνετε πάντα στην ετικέτα. Τότε πρέπει να απευθυνθείτε στην εταιρεία και να το ζητήσετε.
Δεύτερον, στην ετικέτα, τα ποσοστά όλων των διατροφικών συστατικών δεν δίνονται επί ξηρού βάση για να μπορέσουμε να κάνουμε σωστή σύγκριση. Πρέπει εμείς να μετατρέψουμε τα ποσοστά στην ετικέτα τις τροφής σε ποσοστά επί ξηρού. Σας παραθέτω ένα λινκ με αυτόματο υπολογιστή επί ξηρού βάση (Dry Matter Basis Calculator) εδω!
Αναζητάμε λοιπόν τροφές με φώσφορο κάτω από 0,5% επί ξηρού. Δυστυχώς, μόνο επί το πλείστον οι κλινικές τροφές για νεφρά πετυχαίνουν αυτό το ποσοστό, με συνέπεια όπως έχουμε αναφέρει να έχουν μειωμένες πρωτεϊνες και συνήθως όχι καλής ποιότητας που επιβάλλεται για γάτες. Συνεπώς αυτό σημαίνει ότι είναι προτιμότερο να ψάξετε τροφές συντήρησης όσο πιο κοντά στο 0.5% φωσφόρου. Κατά κανόνα αποφεύγετε οποιαδήποτε τροφή έχει φώσφορο πάνω από 1% επί ξηρού.
Τέλος είναι καλύτερο να μείνετε μακριά από τροφές που περιέχουν ψάρια, αλλά το ξέρω ότι μπορεί να είναι δύσκολο όταν δεν τρώει η γάτα σας. Το σημαντικότερο όπως έχουμε πει είναι να τρώει. Ας τρώει λίγη από “κακία” τροφή, παρά καθόλου από μία “καλή.” Βρείτε μια λίστα τροφών κατάλληλες για γάτες με ΧΝΝ με χαμηλό φώσφορο και επίσης ποσοστά ολων των σημαντικών διατροφικών συστατικών εδώ. Είναι από την εξαιρετική ξένη ομάδα επιστημονικού επιπέδου κατά τη γνώμη μου, την “Feline Chronic Kidney Disease” στο Facebook που είναι αφοσιωμένη στις γάτες με νεφρική νόσο.
SUPER SOS
To βιβλίο του Τσίτσου “Τσίτσος, η γάτα που μιλούσε πολύ” κυκλοφόρησε και η 1η Έκδοση κοντεύει να εξαντληθεί
Ενισχύστε τον Τσίτσο και τις 150 Τσιτσόγατες παραγγέλνοντάς το από ΕΔΩ
4. Δεσμευτές Φωσφόρου
Ένας άλλος τρόπος να ελέγχουμε τα επίπεδα φωσφόρου είναι οι δεσμευτές φωσφόρου. Εάν η γάτα με ΧΝΝ δεν θα ακολουθήσει μια κλινική διατροφή για τον άλφα ή βήτα λόγο, ή τα επίπεδα φωσφόρου στο αίμα της είναι πολύ υψηλά (πάνω από 6mg/dl) παρά τις διατροφικές παρεμβάσεις, χρησιμοποιούνται προϊόντα που ονομάζονται δεσμευτές φωσφόρου.
Οι δεσμευτές προστίθενται μαζί με την τροφή, δεσμεύουν μέρος του φωσφόρου στην τροφή μέσα στο έντερο και εμποδίζουν την απορρόφηση του, μειώνοντας τα επίπεδα φωσφόρου στο αίμα μιας γάτας. Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες δεσμευτές. Αυτές με βάση το αλουμίνιο, με βάση το λανθάνιο, με βάση το ασβέστιο και με βάση το sevelamer.
Όλες οι κατηγορίες έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, αλλά το Aluminum hydroxide – Υδροξείδιο του αργιλίου, με βάση το αλουμίνιο, θεωρείται ότι δεσμεύει το φώσφορο πιο αποτελεσματικά, είναι άοσμο και άγευστο και έτσι η γάτα με ευκολία το τρώει με την τροφή. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα δεν είναι εύκολο να βρεθεί στην αγορά και χρειάζεται ψάξιμο.
5. Ενυδάτωση
6. Βιταμίνες και άλλα σημαντικά συστατικά στην διατροφή
Κάλιο
Περίπου το 30% των γατών με ΧΝΝ έχει πολύ χαμηλά επίπεδα καλίου. Αυτό συμβαίνει διότι το κάλιο χάνεται εύκολα μέσω της αυξημένης ούρησης και του εμετού. Σύμφωνα με τις αιματολογικές εξετάσεις που πρέπει να γίνονται τακτικά, ο κτηνίατρος σας ίσως χρειαστεί να σας δώσει συμπλήρωμα καλίου.
Ωμέγα -3 λιπαρά οξέα
Τα ωμέγα -3 λιπαρά οξέα διεγείρουν τη σύνθεση πρωτεϊνών. Έρευνες δείχνουν ότι η προσθήκη ωμέγα -3 λιπαρών οξέων στη διατροφή μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξη της χρόνιας νεφρικής νόσου. Είναι σημαντικό λοιπόν να προσθέσουμε συμπληρώματα διατροφής με ιχθυέλαιο (EPA και DHA). Τα έλαια από το συκώτι όπως μουρουνέλαιο δεν είναι κατάλληλα διότι περιέχουν πάρα πολύ βιταμίνη Α και D.
Σύμπλεγμα Βιταμινών Β
Οι βιταμίνες Β παίζουν ρόλο σε πολλές σημαντικές σωματικές λειτουργίες. Είναι χρήσιμες για τις περισσότερες γάτες με ΧΝΝ, ανεξάρτητα από το αν και τι τρώει η γάτα σας. Είναι ιδιαίτερα σημαντικές γιατί χάνονται με την υπερβολική ούρηση (μια και κανουμε αναφορά στην ούρηση, σε αυτό το σημείο θα ήθελα να πω ότι και η ανεπιθύμητη ούρηση μπορεί να ελεγχθεί χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα απωθητικά για γάτες) ή όταν δεν τρώει αρκετά η γάτα. Η βιταμίνη Β12 είναι επίσης ιδιαίτερα χρήσιμη σε γάτες με ΧΝΝ. Βέβαια μην δίνεται βιταμίνες στη γάτα σας χωρίς την έγκριση του κτηνιάτρου σας.
Συνοψίζοντας, η κατάλληλη διατροφή για μία γάτα που έχει διαγνωστεί με χρόνια νεφρική νόσος μπορεί να είναι δύσκολη υπόθεση, και μία κτηνιατρική τροφή για νεφρά ίσως να μην είναι απαραίτητα η πιο κατάλληλη για τη γάτα σας, ωστόσο υπάρχουν διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις στο εμπόριο.
Είναι σημαντικό όμως να γνωρίζετε το θρεπτικό περιεχόμενο της τροφής που θα προσφέρετε στην γάτα σας, καθώς και να λαμβάνετε υπόψη τα ποσοστά και ποιότητα της πρωτεΐνης, που πρέπει να είναι πολύ καλή ζωικής προέλευσης, να αποτελείτε από φρέσκο κρέας, ελαφρά μαγειρεμένο και εύγευστο, και να επιλέγετε τροφή με όσο το δυνατόν μειωμένο φώσφορο.
Αλλά η προτεραιότητα σας πρέπει να είναι η επαρκής σίτισης της γάτα σας. Να παρέχεται επιπλέων ενυδάτωση και ίσως συμπληρώματα διατροφής με την έγκριση του κτηνιάτρου σας και οπωσδήποτε να κάνετε τακτικές εξετάσεις στον κτηνίατρο. Με έγκυρη διάγνωση, σωστή καθοδήγηση, θεραπεία και φροντίδα η γάτα με χρόνια νεφρική νόσος μπορεί να ζήσει μια ποιοτική και όμορφη ζωή για πολλά χρόνια. Εάν υποψιάζεστε ότι η γάτα σας μπορεί να έχει ΧΝΝ
Η προσωπική μου εμπειρία με την χρόνια νεφρική νόσος της γάτας μου
Είχα και εγώ το Τζίνι μου με ΧΝΝ. Ηταν ένας περήφανος Σιαμέζος άρχοντας με μια σχεδόν ανύπαρκτη παράξενη σγουρή ουρά, γεννημένος το 1998. Διαγνώστηκε με ΧΝΝ όταν ήταν 14-15 χρονών. Η διατροφή του από τότε που γεννήθηκε ήταν ξηρή, “ποιοτική” τροφή διότι είχα άγνοια το πόσο βλαβερή μπορεί να είναι η ξηρή τροφή για μία γάτα. Μέχρι και σήμερα αισθάνομαι ενοχές για τη διατροφή του.
Δυστυχώς τότε οι κτηνίατροι στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην επαρχία όπου ζούσα και ακόμα ζω δεν έδιναν πολλές ελπίδες σε γάτες με ΧΝΝ, και πολλοί τότε συμβούλευαν ακομα και ευθανασία χωρίς πολλές παρεμβάσεις. Εγώ τότε μετά από το σοκ στο ακουσμα της νοσου, το έκανα σκοπό ζωής να μάθω τα πάντα για αυτή την ασθένεια. Έψαξα ξένη βιβλιογραφία και διάβασα τα πάντα από τις πιο έγκυρες πηγές των ΗΠΑ και Ευρώπης. Έμαθα για όλα τα καινούργια δεδομένα και πρωτόκολλα σχετικά με την διατροφή, ενυδάτωση και φαρμακευτική υποστήριξη.
Έγινα ενεργός υπερασπιστής της γατούλας μου, και όταν αντιμετώπιζα τους κτηνιάτρους είχα όπλο στο χέρι όλες τις πρόσφατες έρευνες από κτηνιατρικά πανεπιστημιακά κέντρα του εξωτερικού. Ευτυχώς είχα και ακόμα έχω κτηνίατροι με ανοιχτά μυαλά χωρίς να είναι υπερόπτες, οι οποίοι με σεβασμό με άκουσαν και διάβασαν και αυτοί.
Φτιάξαμε ένα πλάνο με τα σύγχρονα δεδομένα, ψάξαμε τα καινούργια φάρμακα και δεσμευτές φωσφόρου, μου έδειξαν πως να κάνω οροθεραπεία στο σπίτι, και έκαναν τακτικά εξετάσεις στη γάτα μου. Ο Τζίνι δεν έτρωγε κλινική τροφή αλλά τροφές συντήρησης (κονσέρβες) από το εμπόριο, όσο το δυνατόν χαμηλές σε φώσφορο και υψηλής διατροφικής αξίας πρωτεΐνη . Όμως όταν δεν είχε και πολύ όρεξη έτρωγε και τα γκουρμεδάκια του και με το δεσμευτη φωσφόρου είμαστε μια χαρά. Το σημαντικότερο ήταν να έτρωγε επαρκώς. Αυτός είναι και ο κυριότερος κανόνας. Έζησε 5+ χρόνια μετά τη διάγνωση με πολύ καλή ποιότητα ζωής. Έφυγε από αυτόν τον κόσμο στα 20 του χρόνια.
Βιβλιογραφια
ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΣΙΤΣΟΥ:
Διαβάστε και το αναλυτικό μου άρθρο για ό,τι πρέπει να γνωρίζετε γενικότερα για την Χρόνια Νεφρική Νόσο, ακριβώς ΕΔΩ.
9 Απαντήσεις
Καλησπέρα σας. Θα μπορούσατε να μοιραστείτε μαζί μου τις κατάλληλες τροφές συντήρησης που επιλέξατε, καθώς και η δική μου γατούλα δεν τρώει την κλινική τροφή; Έχω μιλήσει με τον κτηνίατρο μου, αλλά είναι κάθετος τουλάχιστον στο κομμάτι της κλινικής ξηράς τροφής. Αυτήν τη στιγμή ψάχνω έναν κτηνίατρο που να ειδικεύεται στη νεφρική ανεπάρκεια για να μας κατευθύνει σωστά.
υπαρχει λινκ με συμβατικες τροφες με μετρημενο φωσφορο που θα μπορουσαν ισως να χρησιμοπιοηθουν (ολα αυτα παντα σε συνεννοηση με τον κητανιτρο σας)! Δεν ξερω αν υπαρχουν κτηνιατροι ειδικευμενοι σε αυτο! Ειναι πολυπλοκη ασθενεια
μπορεις να μου συστησεις καποιους δεσμευτες φωσφορου γιατι εχω σοβαρο προβλημα με τον γατουλη μου που ειναι 3 1/2 χρονων και αυτο που χρησιμοποιω δεν κανει τιποτα
καθε αλλο παρα ειδικος ειμαι. ξερω οτι υπαρχουν δεσμευτες πο βασιζονται στο ανθρακικο ασβεστιο (το ασβεστιο δεσμευει το φωσφορο) και δεσμευτες που βασιζονται στο αλουμινιο (αργιλος)! Φανταζομαι δινεις προνεφρα ή ρεναλβετ? Αυτα ειναι βασισμενα στο ανθρακικο ασβεστιο!
Ερευνες εχουν γινει που δειχνουν οτι το αλουμινιο ειναι πολυ πιο αποτελεσματικο (προκαλει δυσκοιλιοτητα επισης, αλλα και το ανθρακικο ασβεστιο)! Ο δεσμευτης που θα βρεις ευκολα εδω στην ελλαδα με υδροξειδιο του αργιλιου ειναι το irc vet! Αν θες συζητα τα ολα αυτα με τον κτηνιατρο σου!
Θα μπορούσες να μοιραστείς ίσως τα στοιχεία του κτηνιάτρου που ήταν θετικός στο να σου δείξει πως να κανείς όρο θεραπεία στο σπίτι και γενικά θετικός στο να επικοινωνείς μαζί του; Ευχαριστώ πολύ
Δεν ηταν κτηνιατρος, ηταν μια τσιτσοφιλη που ειχε μεγαλη εμπειρια με τον γατούλη της ο οποιος έζησε για 5 χρόνια με νεφρικη ανεπαρκεια απο τα 16 ως τα 21 και τελικα δεν πεθανε απ αυτην!
Δεν ξερω αν θελει, αλλα μπορώ να την ρωτήσω!
Και εμένα έχει η γατούλα μου πρόβλημα χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας. Θα μπορούσα αν θέλει η φίλη σου, να επικοινωνήσω και εγώ μαζί της να μου δώσει συμβουλές ;
Σε ευχαριστώ πολύ!
καλως την.. ψαξε την στο ινστα @markellavavaka
ευχαριστώ πολύ!!!