.. γράφει ο δαιμονιος ερευνητης Στρατής Θεοφίλου
Οι πολυτέλειες που απολαμβάνουν τα κατοικίδιά μας σήμερα θα ήταν αδιανόητες για ένα άτομο πριν από την Εποχή του Διαφωτισμού. Σε παλαιότερες εποχές, τα κατοικίδια θεωρούνταν απλά μια πολυτέλεια, προνόμιο για την αστική τάξη. Κατά τη διάρκεια του Διαφωτισμού, οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν περισσότερο τις δικές τους ευαισθησίες και διατυπώθηκαν μια σειρά από νέες φιλοσοφικές αντιλήψεις.
ΜΗΝ ΤΟ ΧΑΣΕΤΕ : Η γάτα στον Μεσαίωνα
Διαφωτισμός
Οι Εγκυκλοπαιδιστές ήταν οι σοφοί άνθρωποι της επιστήμης που αντιμετώπισαν το θέμα τους με σοβαρότητα. Στην Γαλλική Ακαδημία Επιστημών μεταξύ 1704 και 1712 γράφουν την μνημειώδη εγκυκλοπαίδεια τους. Στο άρθρο του για τις γάτες (Μύθος) ο Ντιντερό, με τον Ηρόδοτο ανά χείρας, ερεύνησε τη θέση των γατών στη μυθολογία, ιδιαίτερα εκείνης της Αιγύπτου.
Εκεί που η γάτα λατρευόταν «στη φυσική της μορφή, ή με τη μορφή ανθρώπου με κεφάλι γάτας». Το να σκοτώσεις μια γάτα, έστω και κατά λάθος, ήταν ένα έγκλημα που σήκωνε «αυστηρή τιμωρία». Στην εγκυκλοπαίδεια γίνεται αναφορά και σχετικά με τα μάτια των γατών και την ικανότητα τους και όλη την φυσιολογία γενικά, στο ηλεκτρισμό του τριχώματος τους ακόμη ακόμη, και ότι άλλο μπορείτε να φανταστείτε για αυτές.
Μια ξεχωριστή σελίδα ανοίγει και ένα φιλοσοφικό σύγγραμμα, βασιζόμενο στο παρόμοιο, παλαιότερο του Αριστοτέλη. Το 1754 ο Ετιέν Ντε Μπονό Κοντιγιάκ δημοσιεύει την “Πραγματεία για τα ζώα”. Κάνοντας αρχικά πολεμική στη θεωρία του Καρτέσιου για τα ζώα-μηχανές, και στην “Φυσική ιστορία” του Ντε Μπουφόν. Στην ουσία πραγματεύεται για πρώτη φορά την σχέση ανθρώπου και ζώων σαν μια ξεχωριστή πνευματική αλληλεπίδραση. «Δεν θα ήταν περίεργο να μάθουμε τι είναι τα ζώα, αν δεν υπήρχε ένας τρόπος να μάθουμε καλύτερα ποιοι είμαστε; Από αυτή την άποψη είναι επιτρεπτή η εικασία για ένα τέτοιο θέμα.
Αν δεν υπήρχαν ζώα, λέει ο M. Ντε Μπουφόν, η φύση του ανθρώπου θα ήταν ακόμα πιο ακατανόητη. Ωστόσο, δεν πρέπει να φανταστούμε ότι συγκρίνοντας τον εαυτό μας μαζί τους, δεν μπορούμε ποτέ να κατανοήσουμε τη φύση της ύπαρξής μας: μπορούμε μόνο να ανακαλύψουμε τις ικανότητες και ο τρόπος σύγκρισης μπορεί να είναι ένα τεχνούργημα για να τα υποβάλουμε στις παρατηρήσεις μας…» Κάτω από αυτά τα νέα ιδεώδη, είχε ήδη σχηματιστεί ένα νέο κύμα αξιών και πεποιθήσεων για τον άνθρωπο και αυτά που τον περιέβαλλαν.
ΙΣΩΣ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ : 20+1 πράγματα που δεν γνωρίζατε για την ιστορία της γάτας
Όταν η γάτα έγινε “αγαπημένη”
«Οκτώ φορές βγήκε από το νερό.
Νιαούριζε σε κάθε υδάτινο θεό,
Για βοήθεια καλούσε.
Κανένα δελφίνι δεν ήρθε, καμία Νηρηίδα δεν αναδύθηκε.
Ούτε ο σκληρός Τομ, ούτε η Σούζαν άκουσαν.
Η Αγαπημένη δεν είχε φίλο.»
Όταν ο Γκρέϊ αποκάλεσε τη δύσμοιρη γάτα «αγαπημένη», άθελά του αντικατέστησε ή μάλλον αποκατάστησε το πραγματικό όρο του «κατοικίδιου» ως «αγαπημένο».
Βικτωριανή και Νέα Εποχή
Οι προσπάθειες της Βικτόρια συνέβαλαν στην επαναφορά της γάτας στην αρχαία της θέση και στην ανθρώπινη κοινωνία. Η αγάπη της για τις γάτες σημειώθηκε στην Αμερική από το ένα δημοφιλές περιοδικό της Φιλαδέλφειας κάπου το 1830. Το 1836 , η συγγραφέας Σάρα Τζοζέφα Χέϊλ, εντάχθηκε στο συντακτικό προσωπικό του περιοδικού και άρχισε να γράφει κομμάτια που εξυμνούν τις αρετές της γάτας και τις χαρές της ιδιοκτησίας μιας γάτας. (Κάτι σαν το τωρινό Τσίτσο, ένα πράμα).
Άραγε γνωρίζατε πως ζούσε ..η γάτα στην Αρχαία Ελλάδα
Να σημειώσω μόνο, πως επρόκειτο για ιστορική προσωπικότητα στην ΗΠΑ, με σημαντικά έργα και επιρροή στους τότε προέδρους. Και ήταν αυτή που έπεισε τον ίδιο τον Αβραάμ Λίνκολν να θεσπίσει το 1863, την ημέρα των ευχαριστιών σαν εθνική εορτή (Τσίτσο, προβλέπω εξίσου λαμπρό μέλλον).
Και πόσα ακόμη έντυπα περιοδικά και βιβλία εμφανίστηκαν σε εκείνα τα πρώτα χρόνια της τελικής αναγνώρισης. Παραθέτω μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα:
Το Βιβλίο των Γάτων
Οι “Κυνηγόγατες”
Στα μέσα του 19 αιώνα είχε γίνει πλέον αποδεκτό να έχεις γάτα, και να αναδεικνύει τις διάφορες αρετές της, ακόμη και εκπαίδευση σε πράγματα, που ήταν αποκλειστικότητα των σκυλιών. (Παραθέτω και φώτο γκραβούρα).
Μια έκδοση του 1880 του “London Evening Standard” μας παρέχει ένα παράδειγμα τέτοιων γατιών σε μια από τις επιστολές του, ένας αναγνώστης, που υπογράφει απλώς ως «φίλος της γάτας», γράφει ότι έχει εκπαιδεύσει τις τρεις γάτες του ως “κυνηγόσκυλα”!!! Ο ίδιος αναφέρει: «Αν πάρω το όπλο μου στο χέρι, παρουσιάζουν τέτοια συμπτώματα προθυμίας για κυνήγι, και το απολαμβάνουν στα αλήθεια, αφού και το Ιρλανδικό ριτρίβερ μου, τρομάζει στην δεινότητα τους».
Πάντως δεν πρόκειται να σας πάρουν την δουλεία σας αγαπητά μου κυνηγόσκυλα (έχω μια αδυναμία στα σέτερ, πανάθεμα με). Πιθανόν και καλύτερα για όλα τα ζωντανά πλάσματα αυτό το απάνθρωπο (θα έλεγα και απάζωο) σπορ μια για πάντα να πάρει τέλος. Όμως η ιστορία της γάτας δεν τελειώνει εδώ. Ευχόμεθα.
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ: Η γάτα στην Αρχαία Αίγυπτο
