Οι γάτες αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη;

Ας εξετάσουμε ένα ακόμη θεμελιώδες ερώτημα που για μένα κρύβει εξαιρετικό ενδιαφέρον, πέρα από την απάντηση σε αυτό καθεαυτό το ερώτημα. Το ερώτημα, για να γίνουμε πιο σαφείς είναι: Καθώς μια γάτα κοιτάζει στον καθρέφτη το είδωλο του σώματός (της) αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για το είδωλο του ίδιου της του εαυτού; Το ερώτημα αυτό μπορεί να διατυπωθεί και διαφορετικά ως εξής: Εχουν οι γάτες επίγνωση του εαυτού τους, δηλαδή αυτεπίγνωση; Θα βασιστώ και πάλι σε ένα συνδυασμό΄της δικής μου εμπειρίας και του τι λένε οι ειδικοί με βάση τα πειράματα που έχουν διεξάγει! 

Αναγνωρίζει η γάτα τον εαυτό της στον καθρέφτη;

Η  Dr Hannah Godfrey ισχυρίζεται (και μάλλον θα συμφωνήσω και εγώ, με βάση τις παρατηρήσεις μου με τις γάτες της αυλής) ότι oι γάτες δεν επέδειξαν ποτέ καμία ξεκάθαρη συμπεριφορά που να υποδηλώνει την αίσθηση του εαυτού τους! Αυτό μοιάζει αρκετά δύσκολο να το συλλάβει ένας.. άνθρωπος αλλά φαίνεται ότι οι γάτες δεν αναγνωρίζουν τον εαυτό τους όταν βλέπουν την αντανάκλασή τους.

Στην πραγματικότητα, πολύ λίγα ζώα το κάνουν. Μελέτες του ψυχολόγου Gordon Gallup Jr έχουν δείξει ότι μόνο οι άνθρωποι και μερικά εξελιγμένα ζώα όπως οι ουρακοτάγκοι, οι χιμπατζήδες, οι όρκες, τα δελφίνια και οι ελέφαντες, αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη.

Με τι πειράματα τεστάρουμε αν ένα ζώο έχει αίσθηση/αντίληψη του εαυτού του;

Αυτό έχει δοκιμαστεί χρησιμοποιώντας τη δοκιμή καθρέφτη ή τη δοκιμή σήμανσης, όπου μια κόκκινη κουκκίδα σχεδιάζεται κάπου στο σώμα του ζώου. Εάν το ζώο αναζητήσει την κουκκίδα στο σώμα του επειδή μπορεί να τη δει στον καθρέφτη, αυτό σημαίνει ότι έχει περάσει το τεστ του καθρέφτη. Ωστόσο, ούτε οι άνθρωποι γεννιούνται με την ικανότητα αναγνώρισης του εαυτού τους στον καθρέφτη, και μάλλον  αρχίζουν να αναγνωρίζουν τον εαυτό τους για πρώτη φορά σε ηλικία περίπου δύο ετών.

Η έλλειψη αίσθησης του εαυτού, αυτοαναγνώρισης για τη γάτα ίσως ευθύνεται εν μέρει για το ότι η γάτα σας δεν αναγνωρίζει τον εαυτό της στον καθρέφτη, καθώς και το γεγονός ότι στον καθρέφτη τα διάφορα σημάδια προβάλλονται αντίστροφα!

Σε αυτό το σημείο βέβαια πρέπει να πούμε  ότι οι γάτες έχουν φοβερή αντίληψη γενικότερα, είναι πολύ ευαίσθητες στο θόρυβο και τη μυρωδιά και συνήθως γνωρίζουν πολύ καλά όλους τους άλλους στο δωμάτιο. Πράγματι, είναι εξαιρετικά δύσκολο να πιάσετε την γάτα εξ απήνης (παρά μόνο αν κοιμάται βαθιά, πράγμα εξαιρετικά σπάνιο). Ακόμη και σε κατάσταση χαλαρότητας ή μισο-ύπνου οι γάτες είναι μισο-συνειδητές – είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι μια γάτα μπορεί να κοιμάται με το ένα μάτι κλειστό και το ένα ανοικτό, ικανό να αντιληφθεί ερεθίσματα – άλλα 12 φοβερά φακτς για τον ύπνο της γάτας εδώ.

Επομένως, σε σχέση με το βασικό ερώτημα του άρθρου φαίνεται ότι η γάτα θα αναγνώριζε την γάτα που εμφανίζεται στον καθρέφτη αν εμφανιζόταν στο δωμάτιο ως φυσική παρουσία, μέσω των αισθήσεών της και βασικά μέσω της όσφρησής της. Φαίνεται λοιπόν ότι η γάτα δεν μπορεί να αντιληφθεί ότι είναι ο εαυτός της αυτός που απεικονίζεται στον καθρέφτη μια και το είδωλο  φυσικά δεν ΄φερει το γνώριμο, οικείο άρωμά της! Αυτό ισχυρίζεται η δόκτωρ. 

Μερικές δικές μου, παρεμφερείς ιδέες

Θέλω να πω και γω μερικές σκέψεις που εμφανίστηκαν αυθόρμητα, τώρα γύρω από αυτό το θέμα. Και εγώ νομίζω ότι οι περισσότερες γάτες (ίσως όχι όλες) δεν έχουν αντίληψη οτι αυτό το είδωλο στον καθρέφτη απεικονίζει τον ίδιο τους τον εαυτό, επειδή δεν γίνονται συνειρμοί που να βασίζονται σε συγκεκριμένα ερεθίσματα. Ο άνθρωπος βλέποντας τον εαυτό του στον καθρέφτη και βασιζόμενος κυρίως στην αίσθηση της όρασης είναι αρκετά πιθανό να κάνει τον συνειρμό ό΄τι αυτή η εικόνα απεικονίζει τον εαυτό του. 

Η γάτα, όντας βασιζόμενη περισσότερο στην αίσθηση της όσφρησης για να αναγνωριζει τον εαυτο και τον κόσμο, ουσιαστικά αντιλαμβάνεται μπροστά της ένα.. άψυχο, άοσμο πλάσμα και αυτό την απομακρύνει από συνειρμούς παρόμοιους με αυτούς που κάνει ο άνθρωπος. Και τους λέω “συνειρμους” και όχι “σκέψεις” διότι η “σκεψη” παραπέμπει κυρίως σε μια λεκτική διαδικασία ενώ ο συνειρμος θα μπορουσε να περιγράφει απλώς “εικόνες”, “σύμβολα”!

Κλείνοντας όμως θα το τερματίσω και θα πω ότι σε κάθε περίπτωση, η αντίληψη ότι ‘αυτό το σώμα που φαίνεται στον καθρέφτη είναι το δικό μου’, που φαίνεται να απουσιάζει στη γάτα, δεν είναι, ίσως, δείγμα σοφίας, αλλά μια όχι τόσο απαραίτητη παραδοχή, αν σκεφτούμε ότι οι γάτες, σε τόσο δύσκολες συνθήκες ζωής, τα καταφέρνουν αρκετά καλά και χωρίς να έχουν μια τέτοια αντίληψη (ότι “εγώ είμαι το σώμα”), που θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι προκαλεί αρκετό πόνο, σε βάθος χρόνου! Τούτη η τελευταία είναι μια πρόχειρη διατύπωση που ίσως δεν είναι πολύ πετυχημένη. Αν σκεφτώ τίποτα άλλο θα το προσθέσω! 

ΥΓ: Διαβάστε και το πολύ ενδιαφέρον άρθρο για το αν η γάτα αντιλαμβάνεται το κόνσεπτ της αιτιότητας κάνοντας κλικ εδω!

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *