Η λύσσα είναι μια ιογενής νόσος που προσβάλλει όλα τα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των ανθρώπων. Παρόλο που μπορεί να προληφθεί μέσω του εμβολιασμού αλλά και να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά στα αρχικά της στάδια, η λύσσα στα σκυλιά (κυρίως) αποδεικνύεται δυστυχώς θανατηφόρα, αν αφεθεί χωρίς θεραπεία ή αν τα βασικά της συμπτώματα προλάβουν να εκδηλωθούν πριν τη χορήγησή της.
Πώς μπορεί να μεταδοθεί η λύσσα στον σκύλο μου;
Ο ιός βρίσκεται στο σάλιο των λυσσασμένων ζώων και μεταδίδεται κυρίως μέσω του δαγκώματος αυτών (συνήθως σκύλων ή άλλων σαρκοφάγων), εισερχόμενος στο κυκλοφορικό σύστημα από τις μικρο-ρωγμές του δέρματος και προσβάλλοντας τον εγκέφαλο και τη σπονδυλική στήλη όλων των θηλαστικών. Αν και το δάγκωμα είναι ο συνηθέστερος τρόπος μετάδοσης της ασθένειας, υπάρχουν φορές που ενδέχεται να εισχωρήσει στον οργανισμό του θύματος μέσω κάποιας ανοιχτής πληγής που μπορεί να βρεθεί εκτεθειμμένη και τη γλείψει το μολυσμένο ζώο.
Παρόλο που δυνητικοί φορείς και ξενιστές είναι τα περισσότερα κατοικίδια, οι περισσότερες πρακτικά περιπτώσεις νόσησης σκυλιών αποδίδονται στην ακούσια επαφή με άγρια ζώα, όπως για παράδειγμα νυχτερίδες, ρακούν, κουνάβια, λύκους ή αλεπούδες.
Ενδεικτικό του πόσο φονική είναι η δύναμη του ιού αυτού είναι το γεγονός ότι κάθε χρόνο καταγράφονται παγκοσμίως περίπου 60.000 θάνατοι οφειλόμενοι σε λύσσα, με τη συντριπτική πλειονότητα αυτών να ανήκουν στις χώρες της Αφρικής και της Ασίας (με θλιβερή πρωταθλήτρια την Ινδία). Στις χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου η αρρώστια είναι πολύ πιο σπάνια, καθώς προλαμβάνεται πλήρως με τα αυστηρά πρωτόκολλα υγείας και βέβαια τα αντιλυσσικά εμβόλια. Δυστυχώς, στην Ελλάδα, παρότι η ασθένεια θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα εξαφανισμένη, σωρεία επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, που καταγράφηκαν στη βόρεια Ελλάδα και στη Θεσσαλία από το 2012 μέχρι το 2014, μοιραία σήμαναν την επίσημη επανεμφάνιση της νόσου στη χώρα μας, με το Υπουργείο Υγείας και τις αρμόδιες υπηρεσίες να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρια για την αντιμετώπιση του ζητήματος.
Συμπτώματα της λύσσας του σκύλου
Αν κάποιο άγριο ζώο (ή άλλος σκύλος) δαγκώσει το σκύλο σας, και έχετε λόγους να υποπτεύεστε ότι αυτό μπορεί να είναι μολυσμένο, θα πρέπει να δώσετε μεγάλη προσοχή στη συμπεριφορά του κατοικιδίου σας τις πρώτες δύο εβδομάδες από το περιστατικό (με δεδομένο ότι το διάστημα που μεσολαβεί από τη μόλυνση του ζώου ως την εκδήλωση των συμπτωμάτων ποικίλει, από δύο εβδομάδες έως και μισό χρόνο). Κι αυτό γιατί η βασικότερη ένδειξη για λύσσα σκύλου είναι η βίαιη αλλαγή της συμπεριφοράς του, που συνήθως εκδηλώνεται με δύο διαμετρικά αντίθετες μορφές, τη μανιακή και την καταθλιπτική. Στην πρώτη περίπτωση παρατηρούνται κυρίως ανησυχία και εκνευρισμός, που μπορεί να φτάσουν στα όρια της άκρατης επιθετικότητας. Παρόλα αυτά, σε πολλές περιπτώσεις, σκύλοι που συνήθως χαρακτηρίζονται από άφθονη ενεργητικότητα και παιχνιδιάρικη συμπεριφορά ενδέχεται να αρχίσουν να κινούνται τεμπέλικα και ληθαργικά. Άλλες ενδείξεις είναι ο πυρετός, ο έντονος ερεθισμός στο σημείο δαγκώματος ή η αλλοίωση της χροιάς του γαβγίσματος. Σε μεταγενέστερα στάδια το προσβληθέν ζώο γίνεται ακόμα πιο ευερέθιστο σε φωτεινά, ηχητικά ή κινητικά ερεθίσματα και ίσως αρχίσει ν’ αναζητά σκοτεινά και απομονωμένα μέρη για να κρυφτεί – όταν δεν εκδηλώνει επιθετική συμπεριφορά.
Το πιο ευρέως αναγνωρίσιμο για τους περισσότερους από μας όμως σύμπτωμα της λύσσας είναι οι αφροί από το στόμα (αν και σε ορισμένους σκύλους μπορεί να εκδηλώνεται ως απλή σιελόρροια). Η εμφάνιση αυτού του συμπτώματος μαρτυρεί ότι είναι πια αργά για να σωθεί το ζώο. Σ’ αυτό το προχωρημένο στάδιο σημειώνονται επίσης σπασμοί, που μπορούν να φτάσουν ως και την παράλυση. Το ζώο αδυνατεί να ελέγξει τις κινήσεις των μυών του – ειδικά αυτών του κεφαλιού και του λαιμού –, γεγονός που με τη σειρά του έχει ως αποτέλεσμα τη δυσκολία στην κατάποση. Στο τελικό στάδιο η αναπνοή επιβραδύνεται σε δραματικό βαθμό, οπότε ο θάνατος είναι πλέον αναπόφευκτος.
Όσον αφορά τον χρόνο επώασης, αυτός κυμαίνεται από λίγες ημέρες έως και πολλούς μήνες, συνήθως όμως τα συμπτώματα εμφανίζονται μεταξύ των πρώτων τριών εβδομάδων και τριών μηνών από την έκθεση. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, στο στάδιο αυτό συνήθως είναι ήδη πολύ αργά για την καταπολέμηση της νόσου, επομένως επιβάλλεται να πάτε το τετράποδό σας στον κτηνίατρο χωρίς καθυστέρηση μετά από ένα ύποπτο δάγκωμα, διότι μόνο στο αρχικό στάδιο της επώασης η θεραπεία είναι ακόμα δυνατή.
Διάγνωση και θεραπεία της λύσσας του σκύλου
Η διάγνωση μέσω των κλασικών αναλύσεων αίματος σπάνια δίνει ακριβή εικόνα της κατάστασης. Για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων απαιτείται εργαστηριακή απομόνωση του ιού από τον εγκέφαλο του μολυσμένου ζώου (βιοψία). Γίνεται φανερό βέβαια ότι, για να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο, απαραίτητη προϋπόθεση είναι το ζώο να έχει πεθάνει.
Καθώς η θεραπεία είναι, όπως είπαμε, αδύνατη μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων, συνήθως προκρίνεται από τους κτηνιάτρους η λύση της ευθανασίας, ώστε να αποτραπεί η περαιτέρω διάδοση του ιού.
Τέλος, σε περίπτωση που το κατοικίδιό σας είναι ήδη εμβολιασμένο, η χορήγηση ενισχυτικής δόσης του αντιλυσσικού εμβολίου θεωρείται η πλέον ενδεδειγμένη λύση σε περίπτωση δαγκώματος από κάποιο άγριο ζώο, ώστε να μειωθεί περαιτέρω το ενδεχόμενο αυτό να κολλήσει και να νοσήσει.
SUPER SOS
To βιβλίο του Τσίτσου “Τσίτσος, η γάτα που μιλούσε πολύ” κυκλοφόρησε και η 1η Έκδοση κοντεύει να εξαντληθεί
Ενισχύστε τον Τσίτσο και τις 150 Τσιτσόγατες παραγγέλνοντάς το από ΕΔΩ
Πρόληψη της λύσσας του σκύλου
Γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω ότι ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος πρόληψης είναι ο τακτικός εμβολιασμός του αγαπημένου σας κατοικιδίου. Άλλωστε η επανεμφάνιση της λύσσας στην Ελλάδα οδήγησε τις αρμόδιες αρχές να επιβάλουν υποχρεωτικό αντιλυσσικό εμβολιασμό όλων των ζώων συντροφιάς, ο οποίος πραγματοποιείται φυσικά από επαγγελματίες κτηνιάτρους και καταγράφεται στο βιβλιάριο υγείας του ζώου.
Τα ωφέλη του εμβολιασμού είναι προφανώς αδιαμφισβήτητα. Πρώτα απ’ όλα, πέρα από την προστασία του δικού σας ζώου, με τον τροπό αυτό μειώνονται δραματικά οι πιθανότητες να μεταδοθεί η λύσσα από το δικό σας κατοικίδιο σε ένα άλλο, ή ακόμα και σε άνθρωπο. Άλλωστε, σε περίπτωση που ο σκύλος σας δαγκώσει άλλο ζώο ή και άνθρωπο, η πρώτη ερώτηση στην οποία θα κληθείτε να απαντήσετε θα αφορά στο αν το κατοικίδιό σας έχει ολοκληρώσει όλα του τα εμβόλια. Αν η απάντηση είναι αρνητική, τα ζώο θα πρέπει να απομονωθεί και να παρακολουθείται για περίπου δύο εβδομάδες, ενώ, ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης, μπορεί να διαταχθεί από τις αρχές ακόμα και η θανάτωσή του – και συνακόλουθα η διεξαγωγή βιοψίας.
Πέρα από τον εμβολιασμό, στους τρόπους πρόληψης περιλαμβάνεται φυσιολογικά η αποφυγή επαφής με άγρια ζώα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με το να έχετε τεταμένη την προσοχή σας όταν βγάζετε βόλτα τον αγαπημένο σας φίλο. Φροντίστε να μην έρχεται σε επαφή με ζώα της άγριας πανίδας (εδώ ίσως θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο της χρήσης λουριού περιορισμένου μήκους κατά τη διάρκεια της βόλτας), καθώς τα ζώα που έχουν την τάση να απομακρύονται από την επίβλεψη του κηδεμόνα τους παρουσιάζουν αυξημένες πιθανότητες να κολλήσουν λύσσα. Ο περιορισμός του ζώου σε προστατευμένο χώρο, αλλά και η χρήση φιμώτρου, αποτελούν κι αυτά μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Ενδεδειγμένες ενέργειες σε περίπτωση επαφής του σκύλου σας με δυνητικά λυσσασμένο ζώο
Επικοινωνήστε αμέσως με τον κτηνίατρό σας και προγραμματίστε μία επίσκεψη το συντομότερο δυνατό ώστε αυτός να το εξετάσει και να του παράσχει τις απαραίτητες φροντίδες για την πληγή του. Πέρα από τον καθαρισμό της πληγής, που αποτρέπει τη μόλυνση της ευρύτερης περιοχής, οι περισσότεροι κτηνίατροι φροντίζουν, όπως είπαμε, να χορηγούν και μια ενισχυτική δόση του αντιλυσσικού εμβολίου.
Να θυμάστε ότι είναι υποχρέωσή σας να επικοινωνήσετε με τις αρμόδιες υγιειονομικές αρχές και να δηλώσετε το συμβάν ώστε το ύποπτο ζώο να εντοπιστεί και να απομονωθεί ώστε να εμποδιστεί όσο γίνεται η απειλή για τα ζώα της ευρύτερης περιοχής.
Κάτι τελευταίο που πρέπει να έχετε πάντα υπόψη είναι ότι, αν η πληγή στο σώμα του σκύλου σας παραμείνει εκτεθειμένη μετά το δάγκωμα του λυσσασμένου ζώου, ο κίνδυνος να μολυνθείτε κι εσείς είναι ιδιαίτερα αυξημένος. Σε καμία επομένως περίπτωση δεν πρέπει να αποπειραθείτε να αγγίξετε ή να καθαρίσετε την πληγή με γυμνά χέρια. Αν το θεωρήσετε απολύτως αναγκαίο να επέμβετε, φορέστε απαραίτητα γάντια μίας χρήσης.
Κι αν δαγκώσει εμένα ένα λυσσασμένο ζώο;
Συνιστάται άμεση επικοινωνία με το γιατρό σας και σχολιαστικό πλύσιμο της πληγής με σαπούνι και νερό. Το ιδανικό θα ήταν να υπάρχει η δυνατότητα χρήσης κάποιου απολυμαντικού, όπως ιωδίου ή αιθανόλης, που μπορεί να παράσχει ιδιαίτερα αποτελεσματική προστασία σε αυτές τις συνθήκες, αν και στην πράξη κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά σπάνιο. Αν καταφέρετε να πιάσετε το ζώο που σας δάγκωσε, μπορείτε να δοκιμάσετε να το ακινητοποιήσετε, αλλά μόνο αν κάτι τέτοιο είναι μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να διακινδυνευθεί ένα δεύτερο δάγκωμα. Αν κάτι τέτοιο δεν φαίνεται εφικτό, προσπαθήσετε να συγκρατήσετε τα χαρακτηριστικά του λυσσασμένου ζώου στο μυαλό σας (είδος, μέγεθος, χρώμα κτλ.), ώστε να μπορέσετε αργότερα να υποβάλετε ευκολότερα τη σχετική αναφορά στις αρμόδιες υγειονομικές αρχές.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, οι κίνδυνοι που εγκυμονούν σε μία τέτοια περίπτωση είναι ιδιαίτερα μεγάλοι. Αν κριθεί απαραίτητο, ο γιατρός σας θα εφαρμόσει ένα πρωτόκολλο που είναι γνωστό ως «προφύλαξη μετά την έκθεση». Αυτή περιλαμβάνει, πέρα από την απολύμανση με ιώδιο, τη χορήγηση αντιλυσσικού ορού και επιπλέον δόσεις του αντιλυσσικού εμβολίου. Σε κάθε περίπτωση, και με δεδομένο ότι η πρόληψη δεν αποδεικνύεται πάντα αρκετή, οι έγκαιρες κινήσεις σε αυτό το στάδιο και η αποφυγή απώλειας πολύτιμου χρόνου μπορούν να αποδειχθούν σωτήριες!
Για πληροφορίες για άλλες θανατηφόρες ασθένειες σκύλων, πατήστε ΕΔΩ.
