Ο τελευταίος βρυχηθμός του Λιονταριού του Άτλαντα

… γράφει ο δαιμόνιος ερευνήτης και αιώνιος εραστής της γάτας Στρατής Θεοφίλου

Σήμερα θα σας λυπήσω εξ αρχής και θα σας προβληματίσω κατά την συνέχεια. Αφορμή για όλα αυτά μια φωτογραφία που χρόνια τώρα με στοιχειώνει και με τραντάζει με την βουβαμάρα της. Είναι η φωτογραφία ενός λιονταριού, που παρατηρήθηκε στα βουνά του Άτλαντα, κατά τη διάρκεια μιας πτήσης στη διαδρομή Καζαμπλάνκα-Ντακάρ. Ο Γάλλος στρατιωτικός φωτογράφος Μαρσελίν Φλαντρέν καταφέρνει και το φωτογραφίζει το 1925. 

Όπως αποδείχθηκε αργότερα, αυτό ήταν το τελευταίο Βερβέρικο λιοντάρι, γνωστό και σαν λιοντάρι του Άτλαντα, ή και της Νουβίας, που είχε φωτογραφηθεί σε άγρια μορφή (γιατί δυστυχώς εμείς οι άνθρωποι, συνηθίζουμε να αιχμαλωτίζουμε ότι όμορφο κυκλοφορεί ανά τον κόσμο “μοναχά για πάρτι μας” και διασώζονται κάποια ίσως, σε ζωολογικούς και άλλους ιδιωτικούς κήπους). 

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να κάνω μια παρένθεση και να σας μιλήσω για τον Κρίστιαν, το λιοντάρι που γεννήθηκε στην αιχμαλωσία και κατάφερε να ξαναγυρίσει στη φύση χωρίς να ξεχάσει ποτέ τους αγαπημένους του ανθρώπους:

Εμένα αυτή η εικόνα πάντως, αμέσως με συντάραξε, αμέσως η εικόνα αυτή απέκτησε ήχο. Ήχο σπαρακτικό, κάλεσμα ενός αρσενικού στο ταίρι του, να το αγαπήσει και να διαιωνίσει τη μοναδική του ομορφιά και γνώση. Κάλεσμα στη φύση για τα εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης, που με μιας αφαίρεσε σε έναν μαύρο αιώνα για την ίδια, ο πανταχού παρεμβαίνον άνθρωπος, κάλεσμα και στην στην ιστορία των μεσογειακών λαών, που είχε στολίσει η μορφή του τόσους αρχαίους ναούς και σε αρένες σαν το Κολοσσιαίο ακόμη, που βάφτηκαν με το αίμα του. Λέγεται πως ο δρόμος των λεόντων στη Δήλο είναι από βερβέρικα λιοντάρια.
Η φωτογραφία του τελευταίου ελεύθερου Λιονταριού του Άτλαντα

Το λιοντάρι του Άτλαντα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα

Δράττομαι της ευκαιρίας για να σας κάνω μια ιστορική αναδρομή. Στα λημέρια του, ανά την Μεσόγειο, εδώ και 118 χιλιάδες χρόνια είχε κάνει την εμφάνισή του, από τις Ηράκλειες στήλες μέχρι την Ανατολική Ασία, όπως δείχνουν οι έρευνες. Μια και αναφέραμε τον ήρωά μας, δεν έχει αποδειχθεί εάν και τα λιοντάρια που νίκησε ο Ηρακλής, πιθανόν να ήταν του Άτλαντα, αν όχι οι ελληνικοί του συγγενείς. 

 Για να σας πω για αυτά τα δυο αιλουροειδή, της Νεμέας και του Κιθαιρώνα, ήσαν μάλλον το κοινό ευρωπαϊκό λιοντάρι. Τώρα, γενετικές έρευνες προσδιορίζουν κάποια άμεση συγγένεια με το βερβέρικο, αν και λέγεται ο πιο κοντινός συγγενής είναι το ασιατικό λιοντάρι, που είναι και αυτό μια οικογένεια και με τα δυο. Αλλά και πάλι δεν έχει σημασία, το μόνο σίγουρο έχουν ουσιώδες διαφορές με τα γνωστά μας σήμερα λιοντάρια της υπόλοιπης Αφρικής. 

Για να σας δώσω μια εικόνα και για το λέοντα του ελληνικού μας χώρου, θα πω επιγραμματικά, εκτός από την πύλη των λεόντων στις Μυκήνες, και τόσες άλλες απεικονίσεις παντού μα παντού, ακόμα και ο Όμηρος αναφωνεί, το ένδοξο ετούτο όνομα Λεωνίδας, σημαίνει “απόγονος λεόντων”. Ο Ηρόδοτος, ο Αριστοτέλης και ο Ξενοφών, έχουν περιγράψει με περισσή ακρίβεια, ακόμη και περιοχές που ήταν γνωστές και έχουν χαρακτηριστεί σαν βιότοποι λεόντων. 

Ε και μια και φτάσαμε τόσο πισω, στην αρχαία Ελλάδα, ας ρίξουμε μια ματιά στο αφιέρωμα που δημοσίευσα για την Γάτα στην Αρχαία Ελλάδα κάνοντας κλικ ΕΔΩ.

Εάν πάτε βόλτα Παγγαίο και κατεβείτε Νέστο ποταμό μέχρι τον Αχελώο, να ξέρετε, οι πατούσες του δικού μας λιονταριού κάποτε τα σημάδευαν αυτά τα πλούσια βοσκοτόπια. Δυστυχώς ο Πολύβιος είχε σημειώσει σε ένα κείμενό του το (200 με 118 π.χ.) ότι από τα ζώα που αφθονούσαν στην Αφρική, στο ελλαδικό χώρο πλέον δεν υπήρχε κανένα στη φύση.

Το λιοντάρι του Άτλαντα στην Ασία

Για να συνεχίσω αυτές τις τραγικές διαπιστώσεις. Υπάρχουν επίσης αυτά τα τελευταία λιοντάρια (συγγενικά μας) της Ασίας στο δάσος Γκιρ (όχι του Ρίτσαρντ) και στο Γκουτζαράτ, στην Ινδία. Τα ινδικά λιοντάρια είναι το κατάλοιπο μιας τεράστιας πρώην βόρειας περιοχής που κάλυπτε ο ασιατικός λέοντας σε πολλά κράτη σε όλη τη βόρεια Ινδία, μέχρι το σημερινό Πακιστάν και δυτικά μέσω του Ιράν, του Ιράκ, της Συρίας, της Ιορδανίας, μέσω των ανατολικών μεσογειακών κρατών νότια της ακτής της ερήμου Σινά μέσω της δυτικές παράκτιες περιοχές της αραβικής χερσονήσου, στην Αίγυπτο και κατά μήκος της νότιας ακτής της Μεσογείου και των οροσειρών της βόρειας Αφρικής. 

Επέμειναν να υπάρχουν βορειότερα και λίγο στην Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία και την Αρμενία μέχρι τον 19ο αιώνα. Οι αρχαιολογικές μελέτες δείχνουν ότι κυμάνθηκε η εξάπλωσή τους και βορειότερα κατά μήκος των ακτών της Μαύρης Θάλασσας κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης προϊστορίας. (Παραδόξως, εκεί θα ήταν και η σύνδεσή τους με τον ελληνικό λέοντα). Και το αποτέλεσμα σήμερα, ελάχιστοι εκατοντάδες σε άγρια …μορφή ασιατικού λιονταριού. Σε εμάς οι μεγάλες γάτες πλέον, έχουνε εκλείψει προ πολλού. Μόνο ο λύγκας επιμένει να αντιστέκεται.

Τα λιοντάρια σήμερα

Όταν κοιτάμε τα δεκάδες χιλιάδες λιοντάρια σε όλη την Ανατολική και Νοτιοανατολική Αφρική δεν πρέπει να τα θεωρούμε δεδομένα. Μόλις πριν από δέκα χρόνια θεωρούσαμε ότι ήταν 40.000, ένας επαρκείς αριθμός επιβίωσης. Σήμερα ίσως να έχουν απομείνει 20.000. Αύριο; Αύριο θα υπάρχει ο βασιλιάς των ειδών στην άγρια φύση;

Αντί επιλόγου

Ξέρετε, έχω μεγαλώσει κοντά σε ζωολογικό κήπο (περίπου 4-5 χιλιόμετρα, μας χώριζε ένα μεγάλο δάσος από άγριες καρυδιές και βελανιδιές). Δεν θα ξεχάσω όταν ερχόταν η εποχή του ζευγαρώματος, ο βρυχηθμός του λιονταριού ακουγόταν μέχρι το σπίτι μας και με γέμιζε με πολλά ανάμικτα συναισθήματα και αρκετό δέος. Για εμένα αυτός ο βρυχηθμός θα με συνταράζει συνέχεια στη ζωή μου, και θα με κρατά σε αγωνία και επαγρύπνηση για το μέλλον του κόσμου. Δε θέλω το επακόλουθο να είναι η σιωπή της φύσης, ούτε η δικιά μας σιωπή όμως. Γιατί η ανθρώπινη ασυδοσία αφήνει μόνο κουφάρια και θλίψη; Γιατί, τι θα αντικρίσουν οι επερχόμενες γενεές, μια έρημο από πλαστικά ζωάκια και βαλσαμωμένο παρελθόν; Εμένα δεν με αφήνει αυτός ο ύστατος βρυχηθμός αδιάφορο να εφησυχάζω. Εσάς;

Σημείωση Τσίτσου: Κλείνοντας θα ήθελα να σας ρωτήσω αν θα θέλατε να μάθετε και για την απίστευτη ιστορία της Έλσα, της λέαινας που γεννήθηκε και πέθανε ελεύθερη, γραμμένη από τον Στρατή; Αν ναι κάντε κλικ ακριβώς ΕΔΩ.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *